وقتی دانش آموز پایه های سوم و بالاتر در نوشتن حروف چند شکلی مشکل دارد، چه باید کرد؟

بعضی ها به‌ جای حل مسئله، صورت مسئله را پاک می‌کنند و ایراداتی از زبان فارسی می‌گیرند که درست نیست.‌ مثل تمام مباحث و مفاهیم درسی در ریاضی، علوم و فارسی، یادگیری این کلمات هم، نیاز‌مند تمرین مداوم است.

ما با کمک بازی، دانش‌آموز را علاقمند به یادگیری می‌کنیم.

در واقع هرکاری را با تمرین و تکرار، همراه با بازی لذت بخش می‌کنیم.

 از ۳۲ نشانه‌ی الفبا، ۱۷ نشانه این ویژگی را ندارند. این حالت در کمتر از ۱۵ نشانه وجود دارد که آن‌ها را به ۶ دسته تقسیم می‌کنیم. این ۶ دسته شامل چهار دسته‌ی دو تایی، یک دسته‌ی سه تایی و یک دسته‌ی چهارتایی است.

چهار دسته ۲ تایی عبارت‌اند از: «آ» و «ع»، «ت» و «ط»، «ح» و «ه»، «ق» و «غ».

یک دسته‌ی ۳ تایی شامل «ص»، «ث» و «س» است .

در دسته‌ی ۴ تایی آخر هم، نشانه‌های «ذ»، «ز»، «ض» و «ظ» قرار می‌گیرد.

کلمات محدودی هم در زبان فارسی هستند که به آن‌ها کلمات استثنا می‌گوییم. مانند عیسی، موسی. آخر این کلمات صدای «آ» می‌شنویم ولی شکل نوشتاری آن در آخر کلمه «ی» است.

دسته‌ی دیگر، ترکیب «خوا» است که به صورت «خوا» نوشته می‌شود اما «خا» میخوانیم، مانند خواهر و خواب. مورد آخر، کلماتی هستند که  اُ استثنا دارند، مثل خوش‌حال، خورشید.

پس در مجموع ۹ دسته داریم. ۶ دسته‌ی اول، کلماتی هستند که نشانه‌های یک صدا اما شکل نوشتاری متفاوت دارند. ۳ دسته‌ی دیگر، کلمات استثنا هستند.

برای شروع، ۹ برگه‌ی کاغذ تهیه می‌کنیم.۲ ستون در برگه‌ی اول رسم می‌کنیم. بالای یک ستون نشانه‌ی «ت» و بالای ستون دیگر، نشانه‌ی «ط» را می‌نویسیم. دانش آموز کتاب درسی اش را باز می‌کند و شروع به پیدا کردن کلماتی می‌کند که «ت» یا «ط» دارند. هر کلمه را در ستون مربوط به خودش می‌نویسد. این‌کار را می توان به مسابقه و بازی بین والدین و بچه ها تبدیل کرد. هرکس زودتر کلمات را پیدا کند، برنده است. به‌همین ترتیب برای نشانه‌های «ص»، «ث» و «س»، سه ستون و برای نشانه‌های «ذ»، «ز»، «ض» و «ظ» چهارستون در کاغذ می‌کشیم. نشانه‌ها را بالای هر ستون می‌نویسد. هر کلمه‌ای را که در کتابش پیدا کرد در ستون مربوط به خودش یادداشت می‌کند.

دامنه‌ی کار خیلی کمتر از چیزی است که تصور می‌کنیم. تعداد کل واژه های کتاب دبستان، کمتر از ۴۰۰۰ لغت است. در هر پایه بین  ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ لغت وجود دارد که خیلی از لغات، در بین پایه‌ها مشترک هستند. در‌نهایت کمتر از ۵۰۰ کلمه، چند شکلی و یک صدا هستند. دانش آموز را مجبور به حفظ کردن کلمات نکنید، همین‌که به کتاب مراجعه می‌کند و از داخل آن کلمات را پیدا می‌کند و می‌نویسد کافی است. با این روش دانش‌‌آموز در مدت ۳ الی ۴ ماه، کلماتی که نشانه های چند شکلی و استثنا را دارند را یاد گرفته و هم گنجینه‌ی واژگانش افزایش می‌یابد. کلماتی که ما در زندگی روزمره طی ۱۰ سال گذشته استفاده کرده‌ایم، بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ لغت است که به آن‌ها گنجینه‌ی واژگان می‌گویند. یکی از دغدغه‌های ما در دبستانک غنی کردن گنجینه‌ی واژگان بچه‌هاست.

 دو مزیت عمده‌ی افزایش گنجینه واژگان در بچه‌ها عبارتند‌از:

۱- کاربردی کردن کلمات در زندگی روزمره. بچه‌ها از این کلمات در بحث، استدلال کردن و حرف زدن با دیگران استفاده خواهند کرد.

۲ – زمانی که کلمه برای بچه آشناست، سرعت تند‌خوانی و درک‌مطلب او زیاد می‌شود و از خواندن لذت خواهد برد.

 نکته بعدی این است که باید توجه دانش آموزان را به ساختار و ریشه‌ی لغت در کلمات هم‌خانواده جلب کنیم.

وقتی ریشه‌ی کلمه را بداند، تمام کلماتی که هم‌خانواده‌ی آن هستند با همان املا نوشته می‌شوند. مثل ضرب، مضرب و مضاربه. به این ترتیب یادگیری کلمات هم‌خانواده، برای او راحت می‌شود. این کار را هم می‌توان به بازی تبدیل کرد. با بازی و مسابقه، کلمات هم‌خانواده با «نظم» را پیدا می‌کنیم مثل «منظم»، «ناظم» و …. با این روش، دانش‌آموز با کلمات دیگری که شکل متفاوتی دارند، آشنا می‌شود و در کنار آن، گنجینه واژگانش زیاد خواهد شد.

کتاب های سواد خواندن برای تقویت روخوانی کلاس اول تا ششم دبستان و به تبع آن تقویت نوشتن دانش آموزان اول تا ششم دبستان بسیار مفید هستند.

این کتاب ها علاوه بر روان خوانی و نوشتن، به تقویت درک مطلب دانش آموزان دبستانی نیز کمک می کنند.

ارسال پستی کتابهای دبستانک به همه جای ایران رایگان است. برای خرید روی هر کتاب کلیک کنید و توضیحات و بخش هایی از داخل آن را مشاهده فرمایید.


چگونه به فرزندم کمک کنم تا بهتر بنویسد؟

چه کنیم تا بچه‌ها بهتر بنویسند. بهتر نوشتن را از دو زاویه بررسی می کنیم.

  1. نوشتن مطالبی که از نظر نگارشی درست هستند.
  2. زیبا و خوش‌خط نوشتن

چگونه به نگارش فرزندم کمک کنم؟

در زبان فارسی نشانه‌های هم صدا و با شکل‌های نوشتاری متفاوت داریم مثل ض، ز، ظ، ذ. این موضوع اختصاص به زبان فارسی ندارد و در بقیه‌ی زبان‌ها مثل انگلیسی نیز این‌گونه استثناها وجود دارند. اشتباهات نگارشی در استثناها مختص به بچه‌ها نیست حتی ما بزرگسالان نیز در نوشتن بعضی از کلمات با نشانه‌های سین یا صاد دچار اشکال می‌شویم. درزمینه درست نوشتن از نظر نگارشی بحث زیاد است اما همین که واژه در شکل اصلی کلمه نوشته شود و فعل و فاعل در جای مناسب قرار بگیرد، کافی است.

 برای بهتر نوشتن از نظر نگارشی راه‌های زیادی وجود دارد.

ساده‌ترین راه که معمولاً اشتباه‌ترین راه بوده، این است که از دانش‌آموز بخواهیم؛ یک یا دو صفحه از روی کلمه بنویسد. زمانی‌که تکلیف را به شکل اجبار درمی‌آوریم؛ دانش‌آموز سعی می‌کند، سریع‌تر انجام دهد یا به هر ترتیبی از نوشتن ‌تکلیف شانه خالی کند. وقتی هم می‌نویسد، بدخط نوشته تا سریع‌تر تمام شود و بدخطی برایش خواهد ماند. از نظر منطقی هم وقتی از او می‌خواهید که از یک متن ۲ الی ۳ بار بنویسد؛ درواقع ۳۰ الی ۴۰ واژه را همزمان جلوی او می‌گذارید. وقتی حجم این واژه‌ها زیاد می‌شود، یادگیری او کم و با اجبار و فشار خواهد نوشت. ما اساساً هر نوع یادگیری با ناراحتی را رد می‌کنیم چون نه از نظر انسانی درست است و نه ثمر زیادی دارد. بهترین نوع یادگیری این است که بچه‌ها کاری را با میل، رغبت و شادی انجام دهند که راه‌های زیادی وجود دارد که دوستان فرهنگی و والدین در طول زمان از طریق تجربه به دست آورده‌اند که بر روی دانش‌آموزان کلاس و فرزندان‌شان اجرا می‌کنند. راهی که ما برای بهتر نوشتن از دیدگاه نگارشی در این مطلب پیشنهاد می‌دهیم؛ لزوماً بهترین راه نیست اما راهی است که فعلاً به ذهن ما رسیده است.

ابتدا یک دفتر یادداشت متوسط تهیه کرده که با دفترهای دیگر متفاوت باشد. هر روز یک خط شعر که حداکثر سه واژه‌ی املایی مهم در آن است را انتخاب کرده، ۲ الی ۳ بار برایش بخوانید تا با شما همراهی کند. این‌کار را به شکل یک فعالیت دوست‌داشتنی تبدیل کنید و از او بخواهید آن یک خط شعر را بالای یک صفحه در دفترچه یادداشت نوشته و احساسش را در مورد آن خط شعر به شکل نقاشی یا داستان بکشد یا بنویسد. در هیچ صفحه‌ای بیش‌تر از یک خط شعر ننویسد. عجله هم نداشته باشید. این روش نیازمند تمرین مستمر است. برای اجرای این روش فعلاً هدف بهتر نوشتن است. درس و یادگیری را کنار بگذارید. شما فعلاً می‌خواهید ۱۵ دقیقه با فرزندتان درباره‌ی یک خط شعر صحبت کنید. در طول زمان نه‌تنها به هدف مدنظرتان که همان درست‌نویسی است، خواهید رسید بلکه نتایج دیگری هم حاصل خواهد شد که در عمل مشاهده خواهید کرد. وقتی نقاشی جزو علایق بچه‌ها باشد و یا علاقه به نوشتن داستان داشته باشد، می‌تواند نظرش را هرچند مخالف با شعر بگوید و بنویسد. همه‌ی فعالیت‌هایی که برای بهتر شدن وضعیت فرزندتان انجام می‌دهید، بهتر است خودتان هم روی آن کار کنید. فردا مجدد یک خط شعر دیگر را انتخاب کرده و همین برنامه را روی آن پیاده کنید و ۱۵ الی ۲۰ دقیقه از کنار فرزندتان بودن لذت ببرید.

در انتشارات دبستانک کتاب‌های شعری داریم که می‌تواند به شما در انتخاب یک خط شعر کمک کند؛ مثل کتاب شعر‌بستنی مخصوص کلاس اولی‌ها و یا کتاب انشا‌ی یک ابر مخصوص کلاس دوم به بالا. هر دو کتاب توسط سرکار خانم اصلاحی سروده شده‌اند. بعد از یک ماه دانش‌آموز خواه‌ناخواه یاد می‌گیرد چون زمانی‌ که فعالیتی در رابطه با نقاشی یا داستان انجام می‌دهد، ارتباط مغزی با واژه‌ها و کانال‌ها ایجاد شده و در ذهنش می‌نشیند و به تدریج یاد خواهد گرفت. منظور از داستان، یک داستان طولانی نیست بلکه یک واقعه را درحد دو الی سه خط بنویسد، کافی است. حتی کشیدن یک نقاشی ابتدایی برای تبدیل یک خط شعر به نقاشی کافی ست و به درست‌نوشتن و درست‌خواندن او کمک خواهد کرد. هیچ کدام از این‌ فعالیت‌ها را به شکل تکلیف و اجبار نباید نگاه کرد.

بعد از یک ماه، بازی‌های جدید را به این کار می‌توان اضافه کرد که لازم به نوشتن در دفترچه یادداشت نیست و در یک کاغذ جدا به صورت بازی اسم فامیل در می‌آوریم و از او می‌خواهیم که با کلماتی که نشانه «ص» دارند، اسم فامیل بازی کنیم. اگر این بازی‌ها را با یک برنامه منظم ادامه دهید، شما و فرزندتان خیلی چیزها را برای زندگی بهتر از هم یاد خواهید گرفت و به تدریج گنجینه واژگانی که درست می‌نویسد، افزایش خواهد یافت. بازی دیگر نوشتن ده کلمه است که آخر آن‌ها نشانه مشابه با کلمات خانه، کاشانه و … داشته باشد. کوشش برای نوشتن و نگاه کردن به برگه‌های هم بعد از بازی در طول زمان به تدریج گنجینه‌ی واژگان درست را در ذهن بچه‌ها افزایش خواهد داد. فرض کنید در یک بازی تصمیم می‌گیرید، هرکس کلمه بیش‌تری با نشانه «ه» بنویسد، برنده است. شما ۵ تا کلمه که نشانه «ه» را دارد نوشته و او شش کلمه با نشانه ه می‌نویسد اما کلمه محمود را اشتباها به صورت مهمود نوشته است. مثل هر بازی دیگر می‌گویید: « نه این قبول نیست. » پس همین توجه کردن و جر و بحث  بعد از بازی بر سر امتیاز باعث می‌شود که آن کلمه برای ابد در ذهنش بماند.

مادری سوال پرسیدند که چطور فرزندشان را مشتاق به نوشتن در زیر شعرها کنند؟

 جواب: علاقه‌مند کردن فرزندشان کار سختی نیست و بطور کلی به شناخت شما از فرزندتان و علایق او بستگی دارد که چطور او را به نوشتن علاقه‌مند کنید که با توجه به روحیات فرزند شما متفاوت است. در انجام این کار صبور باشید. یک شعر برای هر روز کافی است. فرزند شما خیلی خوب داستان تعریف می‌کند. از او بخواهید، همین داستانی را که به این خوبی تعریف می‌کند، برای شما بنویسد. به تعداد آدم‌ها، راه‌های مختلفی هم برای جذاب کردن نوشتن وجود دارد. مهم این است که یک فعالیت را در حد کم اما ثابت هر روز انجام دهید.

فرزندمان چگونه خوش خط تر شود؟

زمانی‌ که این تمرین را انجام می‌دهید به طور طبیعی بچه‌ها خوش‌خط‌تر خواهند نوشت. اگر شعر را مثلا از کتاب فارسی سال‌های بالاتر انتخاب کنید و از او بخواهید باحوصله بنویسد، مرتب و منظم‌تر خواهند نوشت. دفتر یادداشت را هم عمداً متوسط انتخاب کرده‌ایم که جلوی بزرگ و نامتناسب نوشتن بچه‌ها گرفته شود. از او بخواهید هر مصرع را در یک خط بنویسد. به این ترتیب خوش خط نوشتن را به تدریج یاد خواهد گرفت. منظور از خوش خط نوشتن، منظم‌تر و به سامان‌تر نوشتن است. کلمات همگی در یک حد باشند، یک کلمه را خیلی بزرگ یا خیلی کوچک ننویسد و همه به یک اندازه و مرتب باشند. زمانی‌که یک خط شعر باشد و با نگاه کردن از روی کتاب بنویسد باحوصله خواهد نوشت و اگر اجبار و تکلیفی برای نوشتن نداشته باشد، بی‌حوصله و بدخط نخواهد شد.

 امیدواریم بتوانید این روش را اجرا و در عمل به نتیجه برسید.

آیا درس های فرزندم در زندگی‌ به دردش می‌خورد؟

والدین زیادی از خودشان، دیگران یا ما می‌پرسند که آیا درس‌های فرزندم در زندگی به دردش می‌خورد یا نه؟

این نگرانی و دغدغه امر جدیدی نیست و ریشه آن در ایران به قبل از انقلاب بر می‌گردد. آن زمان هم این سوال مطرح بود که آیا نظام آموزشی به تربیت کودکان منجر می‌شود و در زندگی کاربرد دارد؟ پاسخ، آن زمان منفی بود.

بعد از انقلاب همچنان این سوال وجود داشت.

آموزش سنتی اصولاً با کاربردی کردن دروس فاصله معینی دارد. در آموزش سنتی، دروسی را به دانش‌آموز ارائه می‌کنند و این تصور را دارند که این دروسی که به کودکان ارائه می‌شود، لازم است و به این موضوع کاری ندارند که کودک می‌تواند از این آموزش‌ها در زندگی بهره ببرد یا نه؟ در ذهنشان این تصور وجود دارد که اگر کسی این‌ها را بیاموزد، در زندگی می‌تواند استفاده کند. اما معمولاً این اتفاق نمی افتد.

در ۲۰ سال اخیر رشد، ابعاد و دامنه‌ی نگرانی روز به روز بیش‌تر شده و والدین، مربیان و خود کودکان به دنبال آموختن چیزهایی هستند که در زندگی به کارشان بیاید. نظرات مختلفی در این‌باره وجود دارد، حتی گاهی به مسئله‌ی دانش به شکل جوک و لطیفه نگاه می‌کنند. مثل مبحث انتگرال که سال‌ها بر سر کاربردی بودن آن بحث بود. سرانجام در یک تصمیم اشتباه، آموزش و پرورش انتگرال را از مباحث درسی حذف کرد.

به طور عمده دو واکنش نسبت به این قضیه می‌توان داشت:

۱- کاری کنیم که مباحث درسی و آموزشی را به زندگی ارتباط دهیم.

۲- مرتب علیه مدرسه و نظام آموزشی موضع‌گیری کنیم.

متاسفانه واکنش دوم به صورت افراطی از طرف افراد با مدارج علمی بالا مثل اساتید ‌دانشگاه دیده می‌شود که علیه مدرسه و نظام آموزشی حرف می‌زنند و شعار مرگ بر مدرسه سر می‌دهند. از طرف بقیه نقل قول می‌کنند که من به معلم پسرم گفتم که به پسرم انسانیت بیاموزد و … . واقعیت این است که انسان بودن و انسان شدن جدای از یادگیری دانش نیست. در قرن ۲۱ چگونه می‌توان علیه یادگیری دانش صحبت کرد؟ حتی در قضیه فیثاغورث که در مثلث قائم الزاویه، مربع وتر برابر با مجموع مربعات دو ضلع دیگر است؛ جزیی از انسان بودن و دستاورد فکری بشر است که در همه بخش‌های زندگی، اثرات آن دیده می‌شود. علت دادن شعارهای تند علیه مدرسه و نظام آموزش کشور مطرح کردن خودشان است. اگر نیت آن‌ها هم خیر است و دوست دارند، شاهد آموزش نوین در کشور باشند؛ راهش تخریب مدرسه و نظام آموزشی نیست. همه ما می‌دانیم که در نظام مدرسه‌داری، مدرسه‌سازی و آموزش کشور مشکلات عدیده‌ای وجود دارد اما موضع ما در دبستانک این است که بتوانیم به اهدافی که آموزش‌و‌‌پرورش نرسیده، برسیم. نظام آموزش‌و‌پرورش کاستی‌های خودش را دارد اما به همه اولیا اطمینان می‌دهیم که تمام عناوین درسی که در کتاب درسی دوره دبستان وجود دارد، بسیار به‌جا و منطقی بوده و همه بدون استثناء در زندگی کاربرد دارد.

ممکن است ما به محتوای دروس ایراد داشته باشیم ولی دنبال راهی هستیم که ایرادات را کم کنیم. شش کتاب‌های دبستانک مانند سواد خواندن، فلسفیدن، گردشگری، یادگیری متقاطع، آموزش شطرنج و … با فرمول خاص و ترکیب درست به تمام مباحث درسی عمق داده و ارتباط آن‌ها را به زندگی نشان داده‌ایم. وظیفه‌ی شش‌کتاب‌های دبستانک، کاربردی کردن مباحث درسی است.

کتاب‌های درسی فرزندتان را ورق زده و ببینید، کدام مباحث کتاب درسی فرزندتان در زندگی به درد نمی‌خورد؟

عناوین درسی متفاوتی در کتب درسی وجود دارد؛ مثل آشیانه‌ی پرندگان، کار و انرژی، دلیل صرفه‌جویی در زندگی، بهداشت، ساختمان بدن انسان، ستارگان آسمان شب و  در کتاب ریاضی مباحث درسی مثل ضرب دو در دو، احتمال و کاربردهایش، الگوسازی، الگویابی اعداد و … .

ما در دبستانک تمام مباحث درسی را کاربردی می‌کنیم.

مثلاً در شش کتاب‌های گردشگری در بخشی از کتاب، احتمال را کاربردی کردیم. در این کتاب، بچه‌ها جاذبه‌های گردشگری محل اقامت‌شان را پیدا کرده و با اقامتگاه‌های بوم‌گردی آشنا می‌شوند. اقامتگاه بوم‌گردی یک خانه‌ی محلی است که ۱۰ الی ۱۵ مسافر را می‌توان در آن اسکان داد و یکسری تدارکات برای غذا و دیگر امکانات را در اختیارشان گذاشت. به بچه‌ها می‌گوییم، شما فرض کنید یک اقامتگاه بوم‌گردی دارید. شما باید با درس احتمال آشنا باشید وگرنه کسب‌و‌کار اقامتگاه شما تعطیل می‌شود. او براساس تجارب سال‌های گذشته برآورد ‌کند که در ۳، ۶ الی ۱۲ ماه آینده چقدر مهمان خواهد داشت تا به اندازه‌ی آن‌ها مواد غذایی و سایر امکانات را فراهم کنید. اگر برآورد و احتمال شما درست نباشد و کم‌تر از حد انتظار شما مسافر داشته باشید؛ مواد غذایی خراب یا بلا‌استفاده خواهند ماند. اگر بیش از حد انتظار، مسافر داشته باشید از پس مسافران برنیامده و آن‌ها ناراضی خواهند رفت و دیگر به بوم‌گردی شما نخواهند آمد. پس ببینید همین درس ساده‌ی احتمال و کاربردهای آن، نشان می‌دهد که چقدر داشتن آن در زندگی شخصی لازم است.

یا زمانی‌که اطلاعاتی درباره‌ی آشیانه‌ی پرندگان داشته باشیم؛ دنبال آشیانه‌ها می‌گردیم، دیدن تخم آن‌ها، نحوه‌ی ساخت لانه و زندگی‌شان هم لذت بخش است. این لذت با کمک اطلاعاتی که ما از آن‌ها داریم، حاصل می‌شود. بدون داشتن اطلاعات، دامنه‌ی نگاه ما محدود خواهد شد. پس باید کاری کرد که جلوه‌ها و مصادیق عملی تمام موارد درسی را در زندگی پیدا کنیم. البته این موضوع جای کار زیادی دارد. ما این‌کار را با چاپ شش کتاب‌های دبستانک، انجام داده‌ایم و بچه‌ها با کمک شش‌کتاب‌ها با کاربردی کردن مباحث درسی در زندگی آشنا شده و به والدین می‌توان این اطمینان را داد که تمام مباحث درسی در همین نظام آموزش کشور، کاربردی هستند و در زندگی به کارشان می‌آید

کتاب های دبستانک که به کاربردی کردن مباحث درسی پرداخته اند را می توانید در ادامه مشاهده کنید.


شش کتاب سواد خواندن برای اول تا ششم دبستان – برای تقویت روخوانی و درک مطلب


شش کتاب فلسفیدن برای پرورش تفکر و تقویت روحیه پرسشگری و جستجوگری و دیدن موضوعات از زوایای متفاوت


شش کتاب جدول کودکانه یادگیری متقاطع


شش کتاب آموزش گردشگری به کودکان اول تا ششم دبستان


کتاب آموزش شطرنج برای دبستانی ها

یک کتاب کودک برای آموزش حفظ محیط زیست

همیشه یادم می‌مونه – کتاب درباره ی محیط زیست برای کودکان – ۱۰ کار پیش‌دبستانی‌ها و دبستانی‌ها برای کره‌ی زمین

مجموعه کتاب‌ کودک «زندگی بهتر»، که این کتاب یکی از آنان است، بر مبنای استانداردهای پذیرفته شده‌ی تربیتی، برای ایجاد شوق و رغبت در یادگیری کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی تهیه شده‌اند و به ویژه این کتاب و ۱۰ کار انتخاب شده، دقیقاً منطبق با اولویت‌ها و تأکیدهای محیط زیستی مراکزی است که زیر نظر سازمان ملل متحد، فعالیت‌های گسترده‌ای را در این زمینه دارند.

برای هر یک از ۱۰ کار، یک یا دو تصویر اختصاصی زیبا کار شده تا مفهوم و معنای آن‌ها را در کودک قابل پذیرش‌تر و در ذهن او ماندگارتر سازد.

۱۰ کار پیش‌دبستانی‌ها برای کره‌ی زمین از دید مؤلف از این قرارند:

– خاموش کردن چراغ هنگام بیرون رفتن

– زودتر خوابیدن و خاموش کردن تلویزیون

– بستن شیر آب هنگام مسواک زدن

– صرفه‌جویی در مصرف بنزین با پیاده‌روی بیش‌تر

– صرفه‌جویی در مصرف کاغذ با نوشتن روی دو طرف کاغذ

– کاشتن دانه و کمک به رشد گیاهان

– غذا دادن به پرنده‌ها در زمستان

– ریختن زباله در سطل زباله

– درست کردن اسباب‌بازی از وسایل دور انداختنی

– مخلوط نکردن زباله‌ها

و کتاب با این جمله پایان می‌یابد: همه چیز برای زمین زیبای ما

این کتاب کودک را در ادامه ببینید:

جدول برای دبستانی ها

کتاب های جدول یادگیری متقاطع چگونه به یادگیری دبستانی ها کمک می کنند؟

شش‌کتاب‌ یادگیری متقاطع (اول تا ششم دبستان)

کتاب جدول کودکانه برای دبستانی ها: ابزار مهم یادگیری

قوانین مشهوری در یادگیری وجود دارند که به کار بردن آن‌ها در یادگیری بیش‌تر و سریع‌تر دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد. با استفاده از این قوانین، یادگیری برای دانش‌آموزان لذت‌بخش‌تر، راحت‌تر و بادوام‌تر می‌شود.
لذت بیش‌تر، یادگیری بهتر : حل جدول به این دلیل که به عنوان بازی، سرگرم‌کننده و جذاب است، برای همه و به خصوص کودکان بسیار لذت‌بخش است
حل جدول کودکان موجب ایجاد انگیزه‌ی بیش‌تر برای یادگیری می شود و با تقویت روحیه‌ی پرسش‌گری و جست‌وجو در منابع می توانند درس‌ها را با حل کتاب جدول کودکان یاد بگیرند و جواب همه‌ی پرسش‌ها را بدهند.

نخستین کارکرد ویژه: «ورود»
ورود به مطالعه‌ی فعّال هر فصل از هر درس. «ورود»، از جایی شروع می‌شودکه دانش‌آموز قصد دارد به طور جدّی به این یا آن پرسش درباره‌ی مبحث مورد نظر فکرکند و به تعامل با مفاهیم آن درس بپردازد.
تقاطع آشنایی‌ها
«متقاطع بودن» این واژه‌ها کمک می‌کند تا دانش‌‌آموز سریع‌تر به آن‌ها برسد. شیرینی یافتن هر واژه که در هماهنگی با واژه‌های متقاطع، او را به لذّت بیش‌تری می‌رساند، عاملی مهم برای افزایش انگیزه‌ی او برای یادگیری آن مبحث است.
نکته‌ی مهم، نقش مؤثّر پاسخ‌نامه در این فرآیند است که دانش‌آموز باید به آن توجّه کند، در این‌جا چون یادگیری هنوز شروع نشده، وجود پاسخ‌نامه برای تکمیل فرآیندِ ورود است و دقیقاً ضروری است.

*کارکرد دوم این جدول‌ها: مرور
برای وقتی که حجم و تنوع مباحث درسی، مانعی برای بازیابی و به یادآوردن انبوه مطالب است.
حلّ جدول کودکانه نوعی سامان‌دهی‌ ذهنی (هم‌خوان با قابلیّت‌های ذهنی هر دانش‌آموز) در آموخته‌های او ایجاد می‌کند.

کتاب های یادگیری متقاطع برای اول تا ششم دبستان را در ادامه ببینید:

فلسفیدن

فضای پاتوقی در مدرسه و کتاب‌های فلسفیدن

هر یک از مطالب کتاب‌های «فلسفیدن» (کتاب‌های دبستانک)، تک به تک، بر مبنای فصل به فصل همه‌ی کتاب‌های درسی (ریاضی، علوم و فارسی)، درگیری ذهنی و چالشی دانش‌آموزان با مفاهیم آن کتاب‌ها و بر مبنای راه‌اندازی گفت‌وگوی جمعی میان دانش‌آموزان تدوین شده است.
فضاهای پاتوقی در مدارس، با استفاده از کتاب‌های فلسفیدن می‌تواند مکان‌های مناسبی برای پاگرفتن بحث‌های دانش‌آموزی درباره‌ی درسی باشد که ساعتی پیش خوانده‌اند (مرور و بررسی) یا قرار است در ساعت یا روز بعد بخوانند (پیش‌خوانی)
در هر دو حالت آن‌چه باید، اتفاق می‌افتد. دانش‌آموزان ناگزیر به تفکر چالشی می‌شوند و روحیه‌ی پرسشگری‌شان تقویت می‌شود.
البته با این روش، دیگر نیازی به برگزاری انواع دوره‌ها و کلاس‌ها (بی یا با شهریه) نیست.
کافیست فعالان آموزش فلسفه به کودکان، دو سه روز – فقط دو سه روز – زحمت بکشند و کتاب‌های درسی دانش‌آموزان دبستانی تورق و مطالعه کنند تا بتوانند با مفاهیمی که در ذهن همه‌ی دانش‌آموزان وجود دارد آشنا شوند و بتوانند از آن مفاهیم مشترک برای راه‌اندازی بحث‌های اندیشگی استفاده کنند.
داستان و فیلم و … مانند آن‌ها برای بچه‌ها خوب است. اما می‌تواند در جاهای مناسب خودش مورد استفاده قرار گیرد. یعنی برای ارتقای سواد خواندن، سواد تصویر‌خوانی، سواد گوش‌دادن، سواد دیدن و … نه برای فبک، که منبع بسیار غنی از موضوع‌های مشترک میان بچه‌ها (موضوع‌های کتاب‌های درسی) را در اختیار داریم اما به سراغ چیزهای دیگر می‌رویم.

سید رضا تهامی

کتاب های فلسفیدن انتشارات دبستانک را در ادامه ببینید:

کتاب های «سواد تصویر خواندن» جانوران انتشارات دبستانک چه کمکی به ما می کنند؟

دانش‌آموزی که هر کتاب از این مجموعه را می‌خواند، شاید تاکنون از نزدیک انواع مختلف آن جانور را ندیده باشد.
آیا او را به باغ‌وحش یا موزه‌ی حیات‌وحش برده‌اید؟
آیا تلاش کرده‌اید که او حیوانات- همه‌ی آن‌ها- را بیش‌تر دوست داشته باشد؟
البته او باید یاد بگیرد دوست‌داشتن، همیشه به معنای نزدیک‌شدن به حیوان یا مثلاً نوازش آن نیست.
مهم‌ترین هدف درهر کتاب این است که فرزند شما بتواند آن حیوان را دوست داشته باشد.
دوست‌داشتن حیوانات، یکی از مهم‌ترین اصول حفظ محیط زیست است. به فرزندانمان کمک کنیم تا دنیای بهتری داشته باشند.

سایر هدف‌های کتاب
💚۲٫ بالابردن سوادِ تصویر خواندن: «تصویر» هم مانند «نوشته» قابل خواندن است. قابلیت خواندن تصاویر و ارتباط دادن آن‌ها با یک‌دیگر بخش مهمی از سواد خواندن او را تشکیل خواهد داد.

💚۳٫ پرورش خلاقیت ذهنی: تلاش دانش‌آموز برای برقراری ارتباط بین این تصاویر و بیرون‌کشیدن مفاهیم داستانی آن‌ها، به نحوی بسایر مؤثر، خلاقیت ذهنی او را پرورش خواهد داد.
مجموعه‌ی ۲۴ جلدی تصویرخوانی جانوران، ابزار مؤثری برای تحقق این هدف است.

💚۴٫ افزایش توانایی و مهارت داستان‌پردازی: بی‌گمان، این مهارت از اصلی‌ترین نیازهای دانش‌آموز این پایه است.
مهارت در داستان‌گویی یعنی، مهارت در خلق دنیاهای جدید. دانش‌آموزان را از همین حالا برای اداره‌ی دنیای فردا آماده کنیم.

💚۵٫ افزایش معلومات علمی: پس از خواندن هر کتاب، دانش‌آموز درباره‌ی آن جانور چیزهای بیش‌تری خواهد دانست. اما این هدف، اولویت پنجم را در مجموعه‌ی اهداف پنج‌گانه‌ی این کتاب دارد. به هر حال او بسیار فرصت دارد که با این نوع مطالب علمی آشنا شود.

دانش‌آموزان با لذت‌بردن از یادگیری، بیش‌تر و بسیار بیش‌تر خواهند دانست.

این مجموعه ۲۴ جلدی در یک جلد کتاب بسیار نفیس موجود است که می توانید در ادامه ببینید:

فلسفیدن

آموزش فلسفه به کودکان: اریژینال یا ترجمه؟

کتاب‌های ترجمه شده در آموزش فلسفه برای کودکان، البته کتاب‌های مفیدی هستند و مطالعه‌شان برای کسانی که در این حیطه کار می‌کنند، یا علائقی دارند، نتایجی خواهد داشت. اما آیا کتاب‌های ترجمه‌ای می‌توانند نیاز اصلی ما را در این زمینه به خوبی پاسخ دهند؟

فلسفه، پاسخ انسان متفکر به دغدغه‌هایش و چراهایش در تبیین جهان است. اما آموزش فلسفه به کودکان، پیش‌نیازهایی نیز دارد. کودک به‌طور طبیعی، از همان ابتدا، هم‌چو نیاکان خود در پی شناخت جهان است. از شناسایی دم گربه‌ای که به او زل زده و منتطر کنشی از سوی کودک است، تا ماه تابانی که شب‌ها را روشن می‌کند، تا قاشق کوچکی که مادر با آن و با حوصله، غذایش را به او می‌دهد.

هر چیزی در محیط اطراف کودک، می‌تواند ابزار مؤثری برای شناخت جهان باشد. آن‌چیزهایی که بتوانند سلسله‌ی پرسش‌های کودک را تداوم بخشند و آن را در مسیر زایش فکری مداوم پیش ببرند. هرچه این عناصر آشناتر و متعلق‌تر به دنیای اطراف کودک باشند، ارتباط او با بحث بیشتر و بهتر شکل خواهد گرفت و چراهای بهتری از جهان خواهد داشت.

به همین دلیل لازم است که کتاب‌های تالیفی در این زمینه، هرچه بیشتر باشد. دلیلی هم ندارد که ساختار و شیوه‌ی یک‌سانی هم داشته باشند. کافیست بتوانند به تحکیم ارتباط کودک و جهان کمک کنند و این رابطه را هرچه بیش‌تر دوسویه کنند.

«شش‌کتاب»‌های فلسفیدن را برای دانش‌آموزان دبستانی با این تفکر و پیش‌زمینه، منتشر کرده‌ایم.
هرکدام از این شش کتاب برای یکی از پایه‌های اول تا ششم دبستان و هم‌خوان با فصل به فصل کتاب‌های درسی نوشته شده است. این‌طور نبوده که مثل بعضی کتاب‌های ترجمه‌ای، ابتدا مطالبی وجود داشته باشد و بعد پیش خودمان تشخیص دهیم و بگوییم مثلا این برای کلاس سوم و چهارم و آن‌یکی برای پنجم و ششم مناسب است و … . فلسفیدن پایه‌ی سوم از ابتدا تا انتها برای سومی‌ها نوشته شده و باقی پایه‌ها نیز.

آشناترین و اصلی‌ترین فعالیت یک دانش‌آموز «درس‌خواندن» است. اگر دوست داریم او در امور جهان تعقل و تفکر کند، با دیگران به بحث بنشیند و سعی کند هرچیز را طور دیگر هم ببیند، می‌توانیم کوشش خود را هم‌خوان و هم‌گام با فعالیت درسی او پیش ببریم که هم درگیری و هم آشنایی حاضر و آماده‌ای با آن دارد و هم این کار، درس‌هایش را به زندگی‌اش پیوند می‌زند.

کافیست تسهیل‌گران محترم (مربیان کلاس‌های آموزش فلسفه برای کودکان)، حتی اگر کتاب‌های ما را نمی‌شناسند، کمی زحمت بکشند و کتاب‌های درسی آن پایه را ورق بزنند و از چیزهایی شروع کنند که کودک با آن‌ها سروکار دارد نه داستان‌ها و مسائلی که کودک آشنایی مستقیم و لمسی با آن‌ها ندارد. نه این‌که آن که داستان‌ها بی‌فایده است. کار را مشکل‌تر و تفکر را سخت‌تر می‌کنند. لقمه را می‌توان دور سر نچرخاند.

کتاب‌های فلسفیدن، ابزار بسیار کارایی برای تسهیلگران، معلمان و والدینی‌ست که می‌خواهند دانش‌آموز بتواند هرچیز را به‌گونه‌ای دیگر نیز ببیند و سوال کند و سوال کند و سوال کند و …

سیدرضا تهامی

کتاب های فلسفیدن دبستانک برای اول تا ششم دبستان را در ادامه ببینید:

آیا باید به همه‌ی پرسش‌های فرزندمان پاسخ دهیم؟

خانم زمانه رحیمی از مادران آگاه و علاقه‌مند به آموزش‌های مربوط به کودکان به این سوال پاسخ بسیار خوبی دادند که در ادامه می‌خوانیم.

✍️ سلام
نه، نباید به همه‌ی سوالات پاسخ دهیم.
گاهی باید بگوییم نمی‌دانم تا او هم متوجه شود که هیچ‌کس هم چیز را بلد نیست و ما همیشه نیاز داریم که یاد بگیریم.
بعد بگوییم بگذار فکر کنم یا بگوییم بیا از گوگل سرچ کنیم یا بیا یه کتاب در موردش بخوانیم تا جواب را پیدا کنیم یا از کسی که فکر می‌کنیم می‌داند بپرسیم.
این‌طوری هم یاد می‌گیرد که ندانستن خجالت ندارد و هم یاد می‌گیرد که برای پیدا کردن جداب سوالاتش به منابع معتبر رجوع کند و به مفید بودن مطالعه پی می‌برد و عادت مطالعه و لذت یادگیری را پیدا می‌کند و هم می‌توانیم با این‌کار وقت بیشتری را با فرزندمان سپری کنیم که هردو از این زمان با هم بودن لذت ببریم و برای خودباوری واعتمادبه‌نفس کودک هم عالی هست وخود باوری‌اش تقویت می شود و…

ما هم به پاسخ ایشان اضافه می‌کنیم که این کارها باعث تقویت روحیه‌ی جستجوگری در او نیز خواهد شد.

معنای واقعی پاسخ صحیح به کودکان از زبان زنده یاد نادر ابراهیمی

✍️ زنده‌یاد #نادر_ابراهیمی

«… یادم هست سال‌های پیش روزی شاهد گفت‌وگوی مردی با طفلی چهار، پنج ساله بودم.
مرد به طفل گفت: اگر از یک تا صد بشماری، یک تومان می‌دهم. با هیجان و اشتیاق شروع کرد به شمردن. شاید پول برای او مهم نبود و در فکر آن هم نبود. فقط دلش می‌خواست آن مرد بداند که او شمردن را می‌داند. شمرد و شمرد تا رسید به عدد سی
پسرک سی را نمی دانست. اما خیال می‌کرد که می‌داند. این بود که بدون مکث و ترس به جای سی گفت: بیست و ده. و ادامه داد: بیست و یازده، بیست و دوازده، بیست و سیزده… مرد به آرامی گفت این‌طور درست نیست، سی چهل پنجاه. اما اگر حالا نمی توانی یک‌جا تا صد بشماری، پنج دفعه از یک تا بیست بشمار همان صد می‌شود. من هم قبول می‌کنم. بعدها یاد می‌گیری که چطور باید تا صد بشماری. و طفل شادمانه و بدون معطلی از یک شروع کرد.
مرد نگفت: حالا دیدی بلد نیستی و یا تو که تا بیست و نه بیشتر بلد نیستی بنابراین بازی را باختی.
اگر این کار را می‌کرد پسرک حسابی دلگیر می‌شد و قلبش می‌شکست و مسلماً اگر مرد در آن چند دقیقه میخواست معلم حساب طفل شود راه به جایی نمی‌برد و طفل را هم خسته می‌کرد. در عوض او به طفل آموخت که با همان چند عدد که می داند به صد برسد و شکست نخورد. …»

📗 به نقل از کتاب ابن مشغله – انتشارات روزبهان – چاپ دهم، پاییز ۹۰