آموزش فلسفه به کودکان: اریژینال یا ترجمه؟

کتاب‌های ترجمه شده در آموزش فلسفه برای کودکان، البته کتاب‌های مفیدی هستند و مطالعه‌شان برای کسانی که در این حیطه کار می‌کنند، یا علائقی دارند، نتایجی خواهد داشت. اما آیا کتاب‌های ترجمه‌ای می‌توانند نیاز اصلی ما را در این زمینه به خوبی پاسخ دهند؟

فلسفه، پاسخ انسان متفکر به دغدغه‌هایش و چراهایش در تبیین جهان است. اما آموزش فلسفه به کودکان، پیش‌نیازهایی نیز دارد. کودک به‌طور طبیعی، از همان ابتدا، هم‌چو نیاکان خود در پی شناخت جهان است. از شناسایی دم گربه‌ای که به او زل زده و منتطر کنشی از سوی کودک است، تا ماه تابانی که شب‌ها را روشن می‌کند، تا قاشق کوچکی که مادر با آن و با حوصله، غذایش را به او می‌دهد.

هر چیزی در محیط اطراف کودک، می‌تواند ابزار مؤثری برای شناخت جهان باشد. آن‌چیزهایی که بتوانند سلسله‌ی پرسش‌های کودک را تداوم بخشند و آن را در مسیر زایش فکری مداوم پیش ببرند. هرچه این عناصر آشناتر و متعلق‌تر به دنیای اطراف کودک باشند، ارتباط او با بحث بیشتر و بهتر شکل خواهد گرفت و چراهای بهتری از جهان خواهد داشت.

به همین دلیل لازم است که کتاب‌های تالیفی در این زمینه، هرچه بیشتر باشد. دلیلی هم ندارد که ساختار و شیوه‌ی یک‌سانی هم داشته باشند. کافیست بتوانند به تحکیم ارتباط کودک و جهان کمک کنند و این رابطه را هرچه بیش‌تر دوسویه کنند.

«شش‌کتاب»‌های فلسفیدن را برای دانش‌آموزان دبستانی با این تفکر و پیش‌زمینه، منتشر کرده‌ایم.
هرکدام از این شش کتاب برای یکی از پایه‌های اول تا ششم دبستان و هم‌خوان با فصل به فصل کتاب‌های درسی نوشته شده است. این‌طور نبوده که مثل بعضی کتاب‌های ترجمه‌ای، ابتدا مطالبی وجود داشته باشد و بعد پیش خودمان تشخیص دهیم و بگوییم مثلا این برای کلاس سوم و چهارم و آن‌یکی برای پنجم و ششم مناسب است و … . فلسفیدن پایه‌ی سوم از ابتدا تا انتها برای سومی‌ها نوشته شده و باقی پایه‌ها نیز.

آشناترین و اصلی‌ترین فعالیت یک دانش‌آموز «درس‌خواندن» است. اگر دوست داریم او در امور جهان تعقل و تفکر کند، با دیگران به بحث بنشیند و سعی کند هرچیز را طور دیگر هم ببیند، می‌توانیم کوشش خود را هم‌خوان و هم‌گام با فعالیت درسی او پیش ببریم که هم درگیری و هم آشنایی حاضر و آماده‌ای با آن دارد و هم این کار، درس‌هایش را به زندگی‌اش پیوند می‌زند.

کافیست تسهیل‌گران محترم (مربیان کلاس‌های آموزش فلسفه برای کودکان)، حتی اگر کتاب‌های ما را نمی‌شناسند، کمی زحمت بکشند و کتاب‌های درسی آن پایه را ورق بزنند و از چیزهایی شروع کنند که کودک با آن‌ها سروکار دارد نه داستان‌ها و مسائلی که کودک آشنایی مستقیم و لمسی با آن‌ها ندارد. نه این‌که آن که داستان‌ها بی‌فایده است. کار را مشکل‌تر و تفکر را سخت‌تر می‌کنند. لقمه را می‌توان دور سر نچرخاند.

کتاب‌های فلسفیدن، ابزار بسیار کارایی برای تسهیلگران، معلمان و والدینی‌ست که می‌خواهند دانش‌آموز بتواند هرچیز را به‌گونه‌ای دیگر نیز ببیند و سوال کند و سوال کند و سوال کند و …

سیدرضا تهامی

کتاب های فلسفیدن دبستانک برای اول تا ششم دبستان را در ادامه ببینید: