شش + یک راه برای تقویت سواد خواندن (درک مطلب)

طرح مقوله‌ی سواد خواندن و این‌که از کسی بپرسیم آیا سوادخواندن داری یا نه؟  یا از او بخواهیم سواد خواندنش را افزایش دهد، ممکن است در خیلی جاها مسئله ایجاد ‌کند.

به‌طور مثال اگر در جمعی دانشگاهی یا جمع افرادی که تحصیل‌کرده‌اند؛ بپرسیم: «به‌ نظرتان چند درصد از شما سواد خواندن دارید؟» ‌همه می‌خندند و ممکن است بعضی‌شان حتی فکر ‌کنند که داریم به آن‌ها توهین می‌کنیم.

هر چه تعداد کسانی که فکر ‌کنند به آن‌ها توهین شده است، بیشتر  باشد؛ نشان می‌دهد که در آن جمع، میزان سواد خواندن در مجموع کمتر است.

وگرنه کسانی که سواد خواندن نسبتا خوبی دارند، متوجه می‌شوند که این سوال، احتمالا هدف خاصی دارد و داریم مرحله‌ای یا نوعی روش‌خواندن را مطرح می‌کنیم.

نوشتیم که می‌خواهیم شش به اضافه‌ی یک راه را برای افزایش تقویت سوادخواندن بیان ‌کنیم.

راه اول

در درجه‌ی اول باید بدانیم سوادخواندن با روخوانی فرق می‌کند.

وقتی می‌توانیم متنی را از رو بخوانیم؛ به این معنی نیست که حتما سوادخواندن خوبی هم داریم. ممکن است سواد خواندن ما ضعیف باشد اما بتوانیم از روی متنی بخوانیم.

سواد خواندن در مرحله‌ی اول یعنی این‌که وقتی داریم متنی را می‌خوانیم، به جزییات آن متن دقت کنیم و حواسمان فقط به روخوانیِ صرف و بیان‌کلمات نباشد. به این صورت که معنای هر جمله را بفهمیم و بر هر کدام از جزییات متن دقت کنیم. پس راه اول تربیت سوادخواندن این است ‌که سعی کنیم به همه‌ی جزییات متنی که داریم می‌خوانیم، توجه کنیم.

راه دوم

توجه به تک‌تک جزییات لازم است اما کافی نیست. راه دوم را هم باید برویم. این‌که سعی کنیم ارتباط بین هر جمله با جمله‌ی دیگر و هر موضوع با موضوع دیگر را در متن پیدا کنیم.

قاعده بر این‌ است که اجزای هر متن باهم ارتباط دارند. اگر متن خوبی باشد، بین قسمت‌های مختلف متن، بین جملات و بین اطلاعاتی که در متن داده شده است ارتباط‌هایی وجود دارد. در راه اول گفتیم به جزئیات توجه کنیمو در راه دوم می‌گوییم ارتباط بین قسمت‌ها، جملات و اطلاعات متن را باید پیدا کنیم. به‌طور مثال فرض کنیم گزارشی داریم می‌خوانیم از سفری بین شهری مثلا با قطار.

با توجه به مورد اول می‌توانیم در مورد متن این گزارش سفر ببینیم فاصله‌ی بین هر ایستگاه تا ایستگاه بعد در چه زمانی طی می‌شود. مثلا ۱۰ دقیقه طول کشیده تا به ایستگاه دوم برسیم، ۷ دقیقه طول کشیده تا به ایستگاه سوم برسیم و ۹ دقیقه هم مدت‌زمان طی راه تا  تا ایستگاه چهارم بوده است. توجه به جزئیات یعنی متوجه باشیم که وقتی در متن، مدت زمان پیمودن هر فاصله بین  هر دو ایستگاه را آورده است، لابد مقصود و دلیلی دارد.

راه دوم این بود که ارتباط بین‌شان را پیدا کنیم تا بیشتر متوجه شویم که مقصود از این قسمت‌های مختلف چیست. مثلا  این‌که نویسنده، فواصل پیمودن فاصله‌های ایستگاه‌ها را با سفر قبلی اش مقایسه کرده است که با خوردوی شخصی رفته بود و حالا که با قطار می‌رود چه تفاوت‌هایی دارد.

قبل از گفتن راه سوم، نکته‌ای را یادآور می‌شویم: راه اول تا چهارم به طور مسلسل باهم ارتباط دارند و به تنهایی واجد اهمیت نیستند.

راه سوم

 راه سوم این‌ است که بتوانیم هر قسمتی از متن را تفسیر کنیم و مقصود نویسنده را از آن قسمت دریابیم. مثلا در مورد همان گزارش‌سفر بگوییم حالا در این قسمت می‌خواهد بگوید درست است که بین ایستگاه‌های دوم و سوم، سفر با قطار از نظر زمانی نسبت به خودروی شخصی بیشتر طول کشیده است ولی مسافران (یا حداقل راننده‌ی سفر قبلی) راحت‌تر بودند. یعنی او که دارد متن گزارش سفر را می‌نویسد، در خودروی شخصی باید مواظب جاده و ماشین‌های روبه‌رو ‌می‌بود و اگر می‌خواست چیزی بخورد و بنوشد، باید توقف می‌کرد.  اما در قطار برای خودش نشسته و همراه سایرین گپ می‌زند و استرس جاده را نیز ندارد. این نتیجه‌گیری نوعی تفسیر است. یعنی دارد این و آن قسمت را مقایسه می‌کند.

به طورکلی راه سوم یعنی این‌که ما قادر باشیم و بتوانیم هر تکه از متن‌ را که می‌خوانیم در جای خودش تفسیر کنیم و بعد قادر باشیم از ابتدای متن را که نگاه می‌کنیم تفسیر کنیم، مقصود نویسنده و دلایل نگارش چنین متنی را بتوانیم حلاجی کنیم.

راه چهارم

راه چهارم، سه راه قبلی را ارزیابی می‌کند. در همان متنی که مثال زدیم، بگوییم این گزارش سفر کامل است یا خیر؟ صمیمانه و درست است یا خیر؟ یک‌جانبه است یا همه‌جانبه؟ و … یعنی در مورد متن قضاوت و داوری کنیم.

توجه کنید که در تشریح راه اول تا چهارم؛ داریم از حیطه‌های شناختی بلوم یاد می‌کنیم.

در واقع با استفاده از حیطه‌های مختلف شناخت، دانش و سواد خود را نسبت به متن و خواندن آن افزایش می‌دهیم.

حالا این راه‌های اول تا چهارم که با هم ارتباط دارند چه فایده‌ای دارند؟ شاید به نظر رسد با چنین راه‌هایی، خواندن متن خیلی سخت و کار حوصله‌سر بر  می‌شود.  یعنی هر چه بگوییم راه اول این است راه دوم این و …

اما یادگیری این نوع خواندن، مانند یادگیری رانندگی و مهارت‌یافتن در آن می‌ماند.

وقتی کسی دارد رانندگی یاد می‌گیرد، باید به او توجه داد که: بعد از سوار شدن، اول کمربند ببندد، بعد آیینه را نگاه کند که ببیند از پشت سر  ماشین می‌آید یا نه. سپس ببینند آیا ماشین در دنده است یا خلاص استو … بعد  بعد آن را روشن کند.

وقتی این‌را آموزش می‌بینند، در ابتدا می‌گویند چه حوصله‌ای! هر دفعه این کار و آن کار را انجام دهیم؟ اما بعد از مدتی که رانندگی می‌کنند و وقتی به اصطلاح راننده می‌شوند، بدون این‌که خودشان بفهمند چه‌کار دارند می‌کنند، پس از سوار شدن همه‌ی آن کارها را به طور خودکار انجام می‌دهند و بیشتر از یکی دو ثانیه طول نمی‌کشد.

 در خواندن هم برای این‌که این‌ راه‌ها به تدریج در ذهن آموخته شده و به طور روتین در ذهن درآمده است، جایی در ذهن اشغال نمی‌کند که بخواهد تصمیم بگیرد. قالبی پیش‌ساخته است که هربار مثل برنامه‌ای کامپیوتری اجرا می‌شود. وقتی کسی دارد رانندگی می‌کند، هیچ‌وقت فکر نمی‌کند حالا دنده دو است. الان اگر بخواهم سرعت ماشین را زیاد کنم، باید کلاج بگیرم و … یعنی همه چیز را خودبه‌خود و روتین انجام می‌دهد.

خواندن هم دقیقا  همین طور است که در راه پنجم می‌گوییم.

راه پنجم

کار نیکو کردن از پر کردن است. سواد خواندن به شرطی ارتقا پیدا می‌کند که شما مرتب بخوانید. نه به عنوان وظیفه. با عشق به خواندن.

 بگردید و متن‌هایی را پیدا کنید که دوست دارید. داستان‌های مورد علاقه. بررسی‌ها و تحلیل‌های مورد علاقه و چیزهای دیگر. این یعنی عادت کردن و لذت بردن از مطالعه. این اتفاق اگر بیفتد، می‌بینید که آن چهار راه حلی که گفتیم  و همین راه حل پنجم، خودبه‌خود انجام می‌شوند. یعنی بدون این که شما در نظر داشته باشید وقتی دارید چیزی را می‌خوانید تمام جزئیات را می‌بینید. چه بخواهید و چه یادتان نباشد. وقتی سوادخواندن افزایش پیدا کرده باشد ،عادت می‌کنید جزئیات را ب‌بینید، رابطه‌ی بین جزییات را متوجه می‌شوید. مثلا وقتی یک جای متن راجع فلان شامپو یا فلان شستشوی سر صحبت می‌کند و گفته می‌شود نباید از هر ماده‌ی شستشودهنده برای شستن موها استفاده کرد. بعد که در قسمت دیگری می‌بینید که در جمعی پنج، شش نفر مو ندارند، یا کم مو یا تاس هستند، فوری متوجه می‌شوید که چرا در قسمت قبل آن مطالب وجود داشت. یعنی متوجه ارتباط این قضایا می‌شوید.

حالا این موضوع واضحی است. کسی هم که سواد خواندن قوی نداشته باشد، متوجه آن می‌شود ولی همه چیز به این سادگی نیست.

وقتی به راه پنجم نیز عادت کرده باشید و از مطالعه لذت ببرید؛  آن چهار راه قبلی به طور اتوماتیک تکرار می‌شوند. به خصوص اگر از الان یا از زمانی که می‌خواهید برنامه جدی برای مطالعه‌تان بگذارید، عادت کنید این چهار مرحله را چک کنید. مثل کسی که تازه رانندگی را یاد می‌گیرد و باید حواسش باشد صدای موتور چه می‌گوید، یک دنده سنگین یا سبک و … خب طبیعتا کسی که در ابتدای راننگی‌ست،  حواسش را جمع می کند که دستورات را  رعایت کند. اما راننده‌ی حرفه‌ای ظاهرا خودبه‌خود تصمیم می‌گیرد.  نه این‌که تصمیم نمی‌گیرد برود دنده ۳٫ آن را هم تصمیم می‌گیرد منتهی در بخشی از مغز اجرا می‌شود که مثل کامپیوتر  آن را به شکل برنامه‌ای روتین درآورده و هم‌زمان بیست عملیات را باهم انجام می‌دهد. توانایی مغز انسان خیلی بیشتر از کامپیوتر است  و سرعتش هم همین‌طور. به شرط این‌که از آن درست و علمی استفاده کنیم.

راه ششم

این موازی با پنج راه قبلی و پیشنهادی است  می‌تواند سوادخواندن و درک مطلب را حداقل تا بیست‌درصد افزایش دهد. ربطی هم به سن ندارد. هرکسی می‌تواند این راه را در مطالعه برود. حتی مطالعه‌کنندگان حرفه‌ای. حتی کسانی که عادت کرده‌اند از مطالعه لذت ببرند.  نیز آن‌هایی که تازه اول راه مطالعه و خواندنند.

این که سعی کنیم متنی را که داریم می‌خوانیم (هرچه باشد. اعم از  داستان، متن علمی یا هر چیز دیگر) قسمت‌های مختلفش را با نقاشی بکشیم. لازم هم نیست طراحی بلد باشیم یا نقاش باشیم. در حد چشم چشم دو ابرو، دماغ و دهن یه گردو هم می شود.

می‌توانیم ساده بکشیم. مثل زمانی که کودک بودیم یا اگر هم کودک هستید همین نقاشی‌هایی که الان می‌کشید. خیلی هم سریع.

چه فایده‌ای دارد؟

موقعی که ی چیزی را خوانده‌اید و می‌خواهید نقاشی‌اش را بکشید، کانال‌هایی به کانال‌های قبلی که برای مطالعه باز شده بود و داشتید مطالعه می‌کردید، اضافه می‌شوند. این کانال‌ها می‌گویند چه بکشید. مثلا یادتان می‌رود مثلا خانه چندطبقه بود. برمی‌گردید به متن و می‌بینید دوطبقه بعد یک خانه‌ی دوطبقه می‌کشید یا چیزهای دیگر.

این رفت و برگشت‌های از نقاشی به متن و برعکس باعث می‌شود کانال‌های ذهنی که برای نقاشی باز کردید و کانال‌های مغزتان که هنگام مطالعه بازشده با هم به هم‌افزایی برسند. در چنین موقعیتی میزان درک مطلب شما بیست الی سی درصد، یا حتی بیشتر (نسبت به دقت و وقتی که صرف نقاشی می‌کنید) افزایش می‌یابد.

پس چهار راه وجود داشت برای مراحل مختلف شناخت و راه پنجم که پرکاری بود و راه ششم هم موازی با آن‌ها نقاشی کردن آن متنی است که داریم می‌خوانیم.

در زمینه‌ی راه ششم ما در دبستانک کار بزرگی کردیم، اولین پروژه‌ی شاهنامه‌ی دبستانک یعنی گام اولش که مربوط می‌شود به افزایش سواد خواندن، داستان‌های شاهنامه را همراه با نقاشی آن‌ها پیش برده‌ایم که توضیح می‌دهیم.

اما ۶ راه بود + ۱

آن  به اضافه‌ی یک برای یادآوری این مطلب بود که دبستانک شش کتاب سواد خواندن دارد برای پایه‌های اول تا ششم دبستان

به ازای هر مبحث درسی در درس‌های علوم، فارسی، ریاضی، داستانی انتخاب و طبق حیطه‌های شناختی بلوم آن‌ها را لایه بندی کرده‌ایم و بر مبنای هر داستان، چهار پرسش کرده‌ایم.  چهار سوال که مربوط می‌شود به راه‌های یک تا چهار که توضیح دادیم،نکته‌اش هم این است که متن‌ها و داستان‌هایی که انتخاب کرده‌ایم از منابع اصل است نه کپی .

منابع اصل منابعی هستند مانند شاهنامه‌ی فردوسی، کلیات سعدی، دیوان حافظ، مثنوی مولانا، خمسه نظامی. یعنی پنج تا غول ادبیات ایران و فرهنگ غنی ایران.

چه کار کنم درس را یادش نرود؟

اصطلاح درس خواندن و ترکیب‌های مشابه آن مانند درس‌خوان و … اشتباهی رایج و بسیار مصطلح است که بسیار غلط است. درس فقط خوانده نمی‌شود، خوانده‌‌شدن یک درس بخش بسیار کوچکی از روند یادگیری و درگی شدن با یک درس است.

درس با همه‌ی حواس‌های ما مشاهده می‌شود و باید مشاهده شود، شنیده شود، دیده شود، حتی بوییده و لمس شود. یعنی همه‌ی حواس ما نسبت به چیزی که می‌خواهیم یاد بگیریم فعال باشند.
مهم‌تر از همه این است که ما باید درس را تجربه کنیم و آن ‌را به شکل تجربه‌ای شخصی درآوریم. باید درس را در عمل به کار ببندیم تا هرگز از یادمان نرود.
والدین می‌گویند درس را می‌خواند ولی یادش می‌رود. انسان چیزی را که با آن درگیر بوده است، ولو ظاهرا به شکل همان خواندن ساده، هیچ‌وقت فراموش نخواهد کرد. هر چیزی که انسان دیده، شنیده و تجربه کرده باشد؛ در جایی از مغزش ثبت و ضبط می‌شود. ای‌که می‌گوید به یاد ندارد، به این دلیل است که نمی‌تواند آن را فراخوانی کند به خاطر دارد اما نمی‌تواند چیزی را که در یادش است، فراخوانی کند. چون کانالیزه شدن مطلب در ذهن یا انجام نشده یا به طرزی ناصحیح بوده است.

آشنایی با کاربردهای هر درس

می‌گویند چه کنیم؟ مگر شما باید کاری کنید؟ برای این‌که دانش‌آموز هر زمان لازم بود، بتواند درسی را از ذهنش فراخوانی کند و در زندگی به کار ببندد، باید قبل از آن با کاربردهای مختلف آن درس در زندگی آشنا شده باشد.
تا درسی را به‌طور کاربردی در زندگی یاد نگیریم نمی‌توانیم مطمئن باشیم که از آن درس می‌توانیم هر زمان که نیاز داشتیم و به هر نحوی که می‌خواهیم، استفاده کنیم. یعنی اگر درس را به‌طور کاربردی نیاموخته باشیم، می‌توانیم بگوییم آن‌را یاد نگرفته‌ایم.

چگونه هر درس را همراه با کاربردش در زندگی یاد بگیریم؟

مادر یا پدر محترم یا مربی ممکن است سوال کند چگونه می‌شود مباحث درسی ر ا همراه با کاربردهایشان در زندگی یاد گرفت؟
آیا همه‌ی مباحث درسی در زندگی کاربرد دارند؟
چون در ذهن همه می‌آید که مثلا اگر بخواهد مبحث مغناطیس را بخواند، یک قطب نما برمی‌دارد، براده‌ی ‌آهن جذب می‌کند و این می‌شود کاربردی کردنش. اما اگرچه قضیه به این راحتی نیست ولی در عمل خیلی راحت‌تر از این است!
در مورد همه مباحث درسی در مقطع دبستان، بدون استثنا این کار امکان پذیر است که ما آن‌ها را به صورت کاربری شده یاد بگیریم.
اما از چه طریقی؟ چه کاری انجام دهیم؟

سه روش برای یادگیری کاربردی مباحث درسی

کاربردی کردن یادگیری هر مبحثی را با سه روش می‌توان انجام داد.


روش اول: خودتان جست‌وجو کنید


این‌که شما یکی یکی همه‌ی مباحث درسی علوم، ریاضی، فارسی و … را که در برنامه‌ی درسی فرزندتان است، با دقت بخوانید، جست‌وجو کنیدتا کاربردهای مختلف هر کدام از مباحث درسی را در زندگی پیدا کنید. سپس دانش‌آموز را راهنمایی کنید که هر مبحث درسی را با کاربردهایش یاد بگیرد و در آن‌ها دقت کند و هر مفهوم را در کاربردهایی که دارد، به کار بگیرد.
به او یاد دهید که چگونه می‌تواند همه‌ی مباحث درسی را مشاهده کند، بشنود، ببیند و لمس کند. به او بیاموزید که چگونه می‌تواند هر مبحث درسی را خودش تجربه کند.
دانش‌‌آموز می‌تواند با راهنمایی شما این کار را در مورد همه‌ی مباحث درسی انجام دهد. مثلا در مورد همان مبحث مغناطیس که در بالا آمد، آهنربایی تهیه کنید و از او بخواهید که در عمل، تجربه کند که چگونه با آهنربا می‌تواند اجسام فلزی را به حرکت درآورد یا جذب کند. بعد می‌توانید به وسایل برقی خانه برسید که مثلا آهنربا چگونه در ماشین لباسشویی و … استفاده شده است. هم‌چنین می‌توانید به مهم‌ترین اثر مغناطیس اشاره کنید که بدون آن شاید اصلا زنددگی انسان شکل نمی گرفت: جاذبه‌ی مغناطیسی هسته‌ی زمین.

پس راه اول این است که شما تک تک این‌ها را پیدا کنید و روی آن‌ها کار کنید. زیرا دانش‌آموز همه‌ی مباحث درسی را در زندگی یاد می‌گیرد. در این مورد شعرها و حکایت‌های زیادی وجود دارد. می‌گویند آموزگار اصلی روزگار است. هر که ناموخت از گذشت روزگار / هیچ ناموزد ز هیچ آموزگار.
اگر هر دانش‌آموزی بتواند با کابردهای مباحث درسی در زندگی آشنا شود هیچوقت امکان ندارد آن‌ها را فراموش کند.
متداول ترین و ساده ترین کاربرد مباحث درسی مربوط می‌شود به علوم که آزمایشگاه علوم و وسایل و … اما همه چیز را نمی‌شود در آزمایشگاه بررسی کرد حتی همه چیز خود درس علوم را هم نمی‌شود در آزمایشگاه بررسی کرد. اما همان‌طور که در بالا اشاره شد، آزمایشگاه اصلی زندگی است. در زندگی می‌شود همه‌ی این کاربردها را پیدا کرد و همه‌ی این مباحث درسی را از مغناطیس گرفته تا آشیانه‌ی پرندگان، بهداشت، اندام‌های بدن، اخلاق و همه‌ی مباحث درسی دیگری که در کتاب‌های درسی می‌خوانند. کاربرد همه‌ی مباحث را می‌شود در زندگی پیدا کرد.
اما چگونه دانش‌آموزان می توانند همه‌ی مباحث درسی را از طریق کاربردهایی فرا گیرند که در زندگی دارند؟
مانند داستان موش و گربه است. اگردن گربه‌ زنگوله باشد، موش‌ها می توانند نزدیک‌شدنش را بفهمند و به موقع فرار کنند. اما مشکل این است که
کدام موش می‌تواند زنگوله را گردن گربه ببندد؟ مفهوم کلی‌اش این است که راه حلی بسیار خوب جواب می‌دهد. همه هم آن‌را قبول دارند؛ اما چه کسی آن‌را اجرا کند؟
روش اول که در بالا آمد، بسیار راه خوب و مؤثری‌ست اما شاید بعضی‌ها نتوانند این کار را بکنند و وقت و انرژی را نتوانند صرف کنند و گردن همه‌های گربه‌های مباحث درسی زنگوله ببندند. اما خوش‌بختانه روش دیگری هم وجود دارد.

روش دوم : شش‌کتاب‌های دبستانک

راه حل دوم کتاب‌های دبستانک است. شش‌کتاب‌های دبستانک را تهیه کنید و از طریق آن‌ها برای فرزندانتان را با کاربردهای مباحث درسی آشنا کنید. نشر دبستانک گردن همه‌ی مبحث‌های درسی همه‌ی کتاب‌های درسی، زنگوله است!
آن هم نه یک زنگوله. گردن هر مبحث درسی پنج زنگوله بسته شده است!
تا به حال پنج مجموعه از شش‌کتاب‌‌های دبستانک منتشر شده است. یکی از برگ برنده‌های نشر دبستانک، همین شش‌کتاب‌ها هستند. کتاب‌هایی که ساختار به‌ظاهر ساده‌ای دارند. اما این ساختار برای شما ساده است که می‌خواهید از آن‌ها استفاده کنید؛ تولیدشان بسیار پرکار بوده است.

شش کتاب سواد خواندن

شش کتاب سواد خواندن شامل داستان‌هایی است از فرهنگ غنی ایران در شاهنامه فردوسی، مثنوی مولانا، کلیله و دمنه و …
به ازای هر یک از مباحث درسی در پایه‌های درسی به‌خصوص در سه کتاب علوم و ریاضی و فارسی، یکی از داستان‌های آن کتاب‌ها گرفته شده و کارهایی روی آن‌ها انجام شده است.
کاربرد این کتاب‌ها این است که سواد خواندن دانش‌آموز افزایش پیدا می‌کن. یعنی توانایی‌اش در خواندن، درک و تفسیر و ارزیابی متن‌های مطالعه‌شده بیشتر می‌شود. این‌ها مهم‌ترین کاربردهای یادگیری هر مبحث درسی است.
به ازای هر کدام از این داستان‌ها و هر کدام از مباحث درسی داستانی انتخاب شده است که موضوع آن، موضوع همانمبحث درسی است. مثلا اگر درباره‌ی آشیانه‌ی پرندگان است، داستانی انتخاب شده که مربوط به آشیانه پرندگان است. درباره‌ی سایر مباحث نیز به همین ترتیب عمل شده است.

شش کتاب سواد فلسفیدن

یکی دیگر از مجموعه‌های شش‌کتابی، فلسفیدن است که همه‌ی مباحث درسی را به چالش می‌کشد. در مورد همان مغناطیس سوال‌هایی در ذهن دانش‌آموز شکل می‌گیرد که مثلا چرا قطب شمال و جنوب هم‌دیگر را جذب می‌کنند؟ چرا دو قطب هم‌نام، هم‌دیگر را دفع می‌کنند؟ آیا نمی‌شود طور دیگری به آن نگاه شود و …
به چالش کشیدن مباحث درسی و چون و چرا کردن درباره مباحث درسی یکی از بهترین کاربردهایی است که می‌توانیم برای هر مبحث درسی داشته باشیم، دانش‌آموزی که مبحث درسی کتابش را به چالش می‌کشد، چون و چرا می‌کند و به دنبال پاسخ می‌رود، به هیچ وجه امکان ندارد آن مبحث درسی را فراموش کند.


شش کتاب یادگیری متقاطع

یکی دیگر ازمجموعه‌های شش‌کتاب‌های دستانک، شش‌کتاب یادگیری متقاطع است. هر یک از شش کتاب یادگیری متقاطع مجموعه‌ای از جدول‌های کلمات متقاطع است. در هر جدول (که هر کدام به مبحثی مربوط است)، شرح و کلمات پاسخ، همان کلمات کلیدی است که دانش‌آموز در آن مبحث درسی خوانده است و مفاهیمی که دانش‌آموز با آن‌ها در آن مبحث روبه‌رو می‌شود. وقتی به آن جدول پاسخ می‌دهد و جدول را حل می‌کند، متن پاسخ‌نامه نیز در اختیار اوست و می‌تواند از پاسخ‌نامه هم برای مواردی که نمی‌داند استفاده و مرور کن.
کار با کتاب‌های یادگیری متقاطع بسیار مفرح است.

شش کتاب گردشگری

مجموعه‌ی دیگر شش کتاب‌های گردشگری است. آموزش گردشگری در واقع آموزش بوم‌گردی و زیست بوم گردی با نگاه به حفظ محیط زیست است.
دانش‌آموز زمانی که مطالب کتاب گردشگری را می‌خواند، در عین این‌که مطالب درس برایش تعمیق پیدا می‌کند، مفاهیم را بیشتر و بهتر متوجه می‌شود، چالشی که با این موضوع گردشگری دارد، باعث می‌شود خود آن درس را هرگز فراموش نکند.
علاوه بر این‌ها کتاب‌های گردشگری دو فایده‌ی دیگر هم دارند. اول این‌که صنعت گردشگری می‌تواند و باید در آینده‌ای نه چندان دور، به صنعت اول کشور تبدیل شود و در نتیجه دانش‌آموزانی که در دوران دبستان پله به پله و پایه به پایه با گردشگری توین آشنا شده‌اند و چشمشان و ذهنشان دنبال یافتن منابع گردشگری در منطقه‌ی خودشان و تبدیل آن‌ها به جاذبه‌های گردشگری بوده است؛ بهترین و مناسب‌ترین افرادیخواهند بود که عهده‌دار تصدی مشاغل خوب و پردرآمد گردشگری در آینده‌ی ایران خواهند بود. فایده‌دیگر آن‌که این شش کتاب که هر کدام برای یکی از پایه‌ها هستند، به نح.ی علمی و کاملا نیز عملی، راه و رسم تحقیق و پژوهش را از همین دوران دبستان به دانش‌آموزان آموزش می‌دهند.

شش کتاب شطرنج

دبستانک شش‌کتابی دیگر هم دارد که آموزش شطرنج است. ساختار این کتاب مقداری با شش‌کتاب‌های دیگر متفاوت و فقط هم‌خوان با مباحث درس علوم است. این نکته را هم باید اضافه کرد که آموختن بازی شطرنج و انجام آن نقش مهمی در پرورش فکری و خلاقیت دانش‌آموزان دارد.

حالا کدام روش بهتر است؟

به‌نظر شما کدام راه بهتر است؟ این‌که بنشینید تک به تک مباحث درسی را بخوانید و کاربرد آن‌ها را در زندگی پیدا کنید و در نظر داشته باشید این کاربردها باید حتما جذاب باشند، یعی قرار است از خود درس هم جذاب‌تر باشند؛ مثلا کاربرد مغناطیس در زندگی باید از خود درس مغناطیس جذاب‌تر باشند. ا ین راه بهتر است؟ یا اینکه شش کتاب‌های دبستانک را بگیرید و مقدمه‌ی درس‌ها را بخوانید . به دانش‌آموز توضیحشان دهید و از آن‌ها استفاده کنید تا فرزندتان درس را با کاربردهایش در زندگی فرا گیرد.
حدس می‌زنم حالا می‌گویید منظور ما این است که کتاب‌های دبستانک را تهیه کنید، اما بین دو روش یادشده، روش سوم بهتر است!‍

روش سوم: خودتان + دبستانک


با اختلاف بسیار زیاد اگر خودتان بتوانید دانه به دانه کاربردهای مباحث درسی را در زندگی به خوبی پیدا کنید و با فرزندتان کار کنید، تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت و خیلی خوب است. اما کار آسانی نیست. این در واقع ساختن چرخ توسط شماست. که خوب است؛ منتهی فعلا از چرخ اختراع شده استفاده کنید. شاید برایتان به صرفه باشد. اما نه این‌که همه‌ی کار را به کتاب‌های دبستان واگذارید و خودتان کاری نکنید.
بسیار بهتر و عالی‌ست اگر هر دو کار را با هم انجام دهید. یعنی هم مقدمه‌ی کتاب‌ها را به روشنی برای دانش‌آموز توضیح دهید و هم خودتان به دنبال یافتن برخی کاربردهای دیگر مباحث درسی حداقل در مورد بعضی‌هایشان باشید

و سخن پایانی

امیدواریم بتوانید هر کدام از این سه راه را انتخاب می‌کنید، این مسئله را در نظر داشته باشید که تا دانش آموز درسی را در زندگی از طریق کار و درگیر شدن با آن فرا نگیرد، محال است که آن درس را یادش بماند. حتی اگر یادش هم بماند، طوطی‌وار است. به شکل به‌خاطر سپردن و حفظ کردن و چیزهایی از این قبیل است.
این درس‌ها به‌خصوص کتاب علوم دبستان بسیار کتاب‌های خوبی هستند. کتاب‌های درسی علوم نسبت به همه‌ی کتاب‌های درسی بهتر است اما این درس باید در زندگی و با آزمایش فراگرفته شود. توجه کنید که در این آزمایش‌ها و کاربردهای علوم در زندگی، یا مثلا چالشی که دانش‌آموز با فلسفیدن می‌کند، اصلا مهم نیست که به چه جوابی می‌رسد. مهم این است که او بتواند با این مفاهیم درسی چالش انجام دهد. چون و چرا کردن یاد گیرد و درگیر شود. ممکن است به جواب دیگری برسد. اما هیچ معلوم نیست که جواب دیگری که فرزند شما به آن می‌رسد، درست نباشد و جواب من درست باشد.ممکن است برعکس باشد. اصلا فرایند پیدا کردن پاسخ مهم است نه خود پاسخ. به تعداد انسان‌های روزگار نظر و پاسخ وجود دارد.

نویسنده: سیدرضا تهامی

استرس، دل‌شوره و نگرانی؛ روی کودکان تاثیر منفی نگذاریم.

این داستان استرس، چه در خود جامعه و چه در فضای آموزشی، داستانی پرماجراست.
به زبان فردوسی، یکی داستانی‌ست‌ پر آب چشم. که امروز به بخشی از آن می‌پردازیم. جایی که مبتلابه بسیاری از خانواده‌هاست.

«وقتی من سوال‌هایی را از فرزندم، می‌پرسم، به‌خوبی جواب می‌دهد. اما وقتی معلمش، همان سوال‌ها را می‌پرسد، دچار استرس می‌شود و پاسخ‌ها را فراموش می‌کند. چه باید بکنم که استرس از وجود فرزندم دور شود؟»

علت چنین وضعیتی چیست و چگونه می‌توان بهبودش بخشید؟
دلیلش چیست ‌که فرزندانمان در چنین مواقعی یا اصولا در برخی موقعیت‌ها دچار استرس می‌شوند؟
از این سوال به دو پرسشی کلی‌تر می‌رسیم:

  1. علت استرس چیست؟
  2. نحوه‌ی انتقال استرس به دیگران (استرس‌زایی) چگونه است؟

در مورد سوال اول می‌توان گفت که نه فقط در کودکان، بلکه در هر انسانی، ترس عامل اصلی استرس است.
اما ترس از چه چیزی یا چه چیزهایی؟

در حالت کلی و معمولا انسان در چند حالت دچار استرس می‌شود که دو مورد آن شایع‌تر است
۱ – در معرض آسیب احتمالی از سوی نیرویی باشد که قدرتش در مقابله با آن کم است. (انواع مختلف بیماری، افراد زورگو، حیوان وحشی)
۲ – از دست دادن موقعیتی که برایش اهمیت دارد: در برابر معلم / سخنرانی / دفاع از پایان‌نامه / امتحان؛ در فوتبال و هنگام زدن پنالتی / ترس از فقدان و از دست دادن چیزی / تغییر نظر این یا آن فرد یا گروه درباره‌ی او / و سایر موارد …

به سوال اول بر‌گردیم.


اولا اصلی‌ترین دلیل وجود مدرسه و این‌که لازم است فرزندانمان به مدرسه بروند (حتی اگر خودمان هم بتوانیم به خوبی به آنان درس بدهیم) این است که کودکان در مدرسه و خارج از محیط و فضای خانه‌ی خود، تعاملات اجتماعی با دیگران در گروه‌های بزرگتر جامعه را تمرین می‌کنند و یاد می‌گیرند. ارزش این یادگیری چند برابر ارزش دانش و آموخته‌های علمی‌ست که فرامی‌گیرند.


اما چرا کودک در برابر پرسش‌های معلم استرس می‌گیرد؟ از چه چیزی می‌ترسد؟ چرا از مادر نمی‌ترسد؟


خوشبختانه اکنون تقریبا در همه‌ی دبستان‌های ایران، آموزگاران رفتار مهربانانه‌ای با کودکان دارند. این مهربانی برای دانش‌آموزان کلاس اول بسیار بیشتر است. سرچشمه‌ی این مهربانی با کودکان در خود کودکان و معصومیت کامل آنان است.
بنابراین، بسیار بعید است که کودک شما به دلیل ترس از تنبیه‌شدن دچار استرس شود و مطالب را فراموش کند. بابراین او اگر دچار استرس می‌شود؛ از چیز دیگری می‌ترسد. اما چه چیز؟

به نظر ما چند عاملِ جدا از هم باعث ترس کودک شما می‌شود که فقط یکی از آن‌ها ترس است. ترس از فقدان. ترسِ از دست دادن چیزی. اگر رفتار معلم مهربانانه و از تهدید خالی باشد (که معمولا چنین است) منشاء چنین ترسی در خود خانواده است. و در اکثر موارد این مادران هستند که ناخواسته (و متاسفانه گاهی به عمد، البته با نیت خوب و تدبیر غلط) چنین ترسی را به کودک منتقل کرده‌اند.
وقتی شما در خانه مطلبی را به کودک می‌آموزید، کودک می‌داند که اگر هر چقدر هم به پرسش‌ها پاسخ غلط بدهد یا اصلا درس را نخواند و خلاصه هرچه مادرش را ناراحت کند، او را به‌خاطر این کارها از دست نمی دهد و ذره‌ای از محبت مادر نسبت به او کم نمی‌شود. بنابراین با خیال راحت به پرسش‌های مادر پاسخ می‌دهد. چون مادرش را دوست دارد و می‌خواهد او را خوشحال کند.
اما در مورد معلم، همیشه چنین نیست.
می‌ترسد او را از دست بدهد / نظر معلم / موقعیت در برابر همشاگردی‌ها

همه‌ی این ها برای آن است که شما آموخته‌ها را مهم‌تر از هر چیز می‌دانید و این را به او انتقال داده‌اید.

ولی اگر او بداند که یادگیری این یا آن مطلب، خوب است اما زیاد مهم نیست، در مواجهه با هیچ سوالی توسط معلم استرس نمی‌گیرند. زیرا می‌دانند که اگر هم جواب سوال را بلد نباشند، خیلی زود معلم یا یکی دیگر از دوستانش خواهند گفت و او یاد می‌گیرد. در این صورت او خواهد دانست که موقعیتش نزد معلم و دوستانش خللی ایجاد نشده است. زیرا برخی سوال‌ها هستند که او می‌داند و ممکن است دیگران به خوبی او ندانند.
مهم این است که دانش‌آموز از یادگیری لذت ببرد و برای مادران نیز همین نکته در اولویت باشد.

کودکان چگونه از بازی لذت می‌برند و می‌آموزند؟

بازی، اگر بازی باشد و کودک اگر به طور طبیعی و درست رشد کرده باشد، در هر بازی با میل بردن شروع می‌کند. و با لذت بردن از بردن، ادامه می‌دهد.

این جملات و این نظریه، ربطی به سیستم‌های غلط آموزشی ندارد. سیستم‌هایی که کودک را در چنبره‌ی رقابت دائمی و هزارتوی تلاش برای برتر بودن از دیگران سرگردان و پریشان می‌کنند.

بازی و مسابقه و بردن در مسابقه، واژه‌هایی هستند که در آموزش سنتی، با عباراتی مشابه، کودک را در جنون برتری‌طلبی فرو می‌برند. اما این سه کلمه در آموزش‌های نوین امروزی، معنایی دیگر و بسیار متفاوت دارند.
کیف و لذت از بازی‌ها دقیقا به خاطر میل کودک به بردن در آن‌ بازی‌هاست. حتی بازی‌هایی چون، آب‌بازی، برف‌بازی، گِل‌بازی و حتی عروسک‌بازی مشمول این نظرند و کودک میل دارد که در آن‌ها برنده شود.
در آب‌بازی و برف‌بازی، مشخص‌تر می‌توان میل به بردن را تشخیص داد. دقیقا کیف از این دو بازی به تلاش کودک برای بردن مربوط می‌شود. او با شور و هیجان می‌خواهد با برف یا آب بر دیگران غلبه کند و خنده‌های شادمانه سر دهد. چنین شوقی در بازی، طبیعی و درست است. حتی اگر آب‌بازی منحصر به شلپ شولوپ باشد، باز هم به نوعی میل به بردن را در آن می‌توان دید.
گل‌بازی و خاک‌بازی نیز، همین طور است. البته نه برای غلبه بر دیگران. کودک که بیهوده دستش را در گل فرو نمی‌بر د.او می‌خواهد، به آن گلِ نرم و تحت فرمانِ خود، چیزی را بسازد که در ذهن دارد. علیرغم این که ممکن است آن چیز برای ما (که از درون ذهن او خبر نداریم)، چیزی بی‌معنا جلوه کند. اما هر چه آن چیز، عجیب‌تر یا جدیدتر و ساخته‌ی ذهن خود کودک باشد بهتر است و پیروزی بیشتری را نصیب او کرده است.

🔻 بازی یعنی انجام صحیح یک کار.

صحیح در این جا یعنی آن چیزی را که در ذهن دارد، آن طور که دوست دارد، به عمل در آورد.
و دقیقا در هر بازی، کیف آن بازی، به بردنش است. مثلا الاکلنگ را در نظر بگیرید که ظاهرا (و فقط ظاهرا) برد و باختی در آن نیست. در حالی که در هر دوره‌ی آن کودک دو پیروزی به دست می‌آورد. وقتی بالا می‌رود بُرده است، چون به بالاترین نقطه رسیده است. وقتی هم پایین می‌آید، باز هم بُرده است،چون توانسته طرف مقابل را به بالاترین نقطه بفرستد.
یعنی همین الاکلنگ ساده که به نظر دارای برد و باخت نمی‌آید، پر از پیروزی‌های متوالی برای هر دو نفر است. یک نمونه‌ی کاملا کلاسیک و دقیق از بازی تعاملی برد-برد دائمی.

🔻 برد به برد بزرگ‌تر می‌شود

کودک در هر پیروزی و بردی که به دست می‌آورد، مقداری بزرگ‌تر می‌شود.
بزرگ شدن نه به این معنا که این مفهوم بزرگ شدن هم معنای مفهوم بزرگ‌سال شدن باشد.
یعنی خود کودک دارد اندک اندک رشد می‌کند. رشد فکری و ذهنی و البته حتی رشد جسمی که در کوتاه مدت قابل دیده شدن نیست.

🔻 کودک فقط از پیروزی می‌تواند بیاموزد

نه فقط کودک که حتی بزرگ‌سالان نیز فقط از پیروزی می‌آموزند نه از شکست.
این که می‌گویندکودک تا زمین نخورد، راه رفتن را یاد نمی‌گیرد، حکم لزوما درستی نیست. بسیار بهتر است اگر کودک بدون زمین خوردن، راه رفتن را یاد بگیرد. بسیاری از کودکان بدون زمین خوردن راه رفتن را یاد گرفته‌اند. حالا چه با کمک وسایلی که داشته‌اند یا به خاطر تحت مراقبت دائمی بودن. آن‌هایی هم که می‌افتند و دوباره برمی‌خیزند، از زمین خوردن نیست که راه رفتن را یاد گرفته‌اند. از همان دفعاتی آموخته‌اند که درست عمل کرده‌اند و زمین نخورده‌اند.
ضمن آن که افتادن هم به معنای باخت و شکست نیست. بلکه فقط فاصله‌ای‌ست بین دو برد.
به همین دلیل حکم « شکست پل پیروزی است» حکمی غلط است.
انسان‌ها از پیروزی است که می‌آموزند.

🔻 عادت به همیشه‌برنده‌بودن
هر بازی یا تمرین است یا مسابقه و تاکید می‌کنیم که مسابقه به مفهوم متداولی نیست که مرسوم است. مسابقه یعنی اجرای اصلی هر بازی. یعنی همان‌طور که دلش می‌خواهد. او خواهد دانست، هر بار که نبرده است ،فاصله‌ای است و تمرینی است برای مسابقه‌ای که خواهد برد.

✔️ کودک خواهد توانست بُردن را بفهمد و از آن لذت ببرد و به برنده‌بودن عادت کند.
✔️ کودک خواهد دانست همیشه می‌تواند برنده باشد. برنده‌بودن یعنی انجام صحیح بازی.
صحیح هم در برابر غلط نیست صحیح یعنی همان چیزی که در ذهنش است .

🔷 کودکان را به بازی و بردن در بازی تشویق کنیم.

نویسنده: سیدرضا تهامی

«زندگی بهتر» را هرچه زودتر به فرزندانتان هدیه دهید

هفت کتاب مجموعه‌ی زندگی بهتر، در قالبی شیرین و خواندنی انواع مهارت‌های ضروری برای کودکان سه تا شش ساله را طوری در عمل به آن‌ها می‌آموزد که همیشه در یادشان باقی می‌ماند.
مروری کنیم بر مهم‌ترین این مهارت‌ها

🔻 مهارت ارتباط فعال و انسانی با «دیگری»

این مهارت با تاکید فراوان چنان در داستان‌های این مجموعه قرار دارد که کودک خود را کاملا در حال کاربرد آن می‌بیند و متوجه می‌شود زندگی فقط به نیازهای خود او محدود نمی‌شود و زندگی در جامعه یعنی دیدن دیگران و درک نیازهای آنان.
دیدن «دیگری» و درک او از والاترین خصوصیات انسانی‌ست و کودک امروز را برای پذیرش و انجام کارهای بزرگ در آینده آماده می‌کند.
در کتاب‌های این مجمعه جای بسیار خوبی به این مهارت داده شده که بخشی از آن‌ها را مرور می‌کنیم:

  • دختر گل: قهرمان داستان در عین این‌که جوان را از شست‌وشوی خودرو بر حذر می‌دارد تا به گل‌ها آسیبی نرسد اما هم‌چنین او را نیز در نظر می‌گیرد و می‌داند که خودروی کثیف به‌هر حال باید شسته و تمیز شود به همین دلیل راه رفع نیاز آن جوان برای شستن خودرویش به او کاملا نشان می‌دهد.
  • پسر کپل: قهرمان داستان اساسا به فکر آن است که بتواند خطرات عبور از خیابان یا راه رفتن روی دیوار را به دوستانش نشان دهد. با آن‌که دوستانش او را ترسو و چاق می‌دانند اما او علاقه و ارتباطش با آن‌ها را حفظ می‌کند و در لحظه‌ی خطر نیز با سرعت جان یکی از آن‌ها را نجات می‌دهد.
  • پرواز و پل: زن مهربانی که از بچه‌دار شدن مایوس شده و برای رفع تنهایی خود را به هم‌نشینی با طوطی راضی کرده است، وقتی غصه‌ی او را از در قفس و در غربت می‌بینید، آزادش می‌کند تا به هر جایی خواهد برود. وجود کودکان همسایه و فامیل در این داستان و نوع ارتباط آن‌ها با آن زن برای پیشبرد روایت بسیار مهم است
  • شاه تپل: وقتی می‌تواند از عادت‌های بد خود دست بردارد که توجهش به دیگران جلب می‌شود و آنان را رعایت می‌کند.
  • بزبلبل: بی‌بی‌جون و بلبل و بز هر سه در ارتباط با دوتای دیگر موفق می‌شوند بین خود ارتباط‌های صمیمانه به وجود آورند.
  • عروسک و گل: دخترک تنها که کسی را ندارد تا هم‌بازی‌اش باشد توجهش را به عروسک معطوف می‌کند و با او ارتباط بسیار دوستانه برقرار می‌کند. این ارتباط به نتایج بسیار خوبی می‌رسد
  • همیشه یادم می‌مونه: که شعرداستان نیست و مجموعه‌ای از تعالیم سازمان یونیسف برای دبستانی‌ها و پیش‌دبستانی‌هاست و کارهایی که آن‌ها باید انجام دهند. کتاب در بیشتر آموزش‌ها، توجه کودک را به رعایت دیگران جلب می‌کند.

🔻 مهارت حفظ محیط‌زیست

اصلی‌ترین وجه کتاب‌های این مجموعه است و مفیدترین توصیه‌ها را در این زمینه به کودکان، در همه‌ی جنبه‌های حفظ محیط‌زیست دارد.

  • همیشه یادم می‌مونه: ده توصیه‌ی اصلی برای دبستانی‌ها و پیش‌دبستانی‌ها (صرفه‌جویی در همه‌ی منابع، پرهیز از الودگی ‌ها، توجه به حیوانات و …)
  • دخترگل: مراقبت از گیاهان/ صرفه‌جویی در آب
  • بزبلبل: رابطه‌ی دوستانه با حیوانات
  • عروسک و گل: مراقبت از جنگل و گیاهان و گل‌ها و …
  • شاه تپل: انواع توصیه‌های فردی و اجتماعی.
  • پسر کپل: معرفی کامل شغل آتش‌نشان به عنوان یکی از اصلی‌ترین شغل‌های مربوط به حفظ محیط‌زیست.
  • پرواز و پل: رابطه‌ی دوستانه با حیوانات و نتایج خوب آن.

🔻 سایر مهارت‌ها

  • آشنایی با بیان و فضای شعر
  • توانایی دنبال کردن داستان

🔷 و ده‌ها مهارت دیگر ضروری برای زندگی که در متن داستان‌ها وجود دارد و کودک به راحتی آن‌ها را پذیرا می‌شود.

📗 برای آشنایی بیشتر با کتاب‌های این مجموعه می‌توانید به سایت dabestanak.com مراجعه فرمایید و در صورت تمایل همان‌جا نیز به طور آن‌لاین سفارش دهید.

❤️هزینه‌ی ارسال پستی کتاب‌های دبستانک رایگان است، حتی برای یک کتاب.

خلاصه شاهنامه کودکان دبستانک

کتاب شاهنامه برای کودکان

خرید و تهیه‌ی کتاب شاهنامه برای کودکان و تشویق آنان به مطالعه‌ی داستان های شاهنامه برای کودکان، از بهترین کارهایی‌ست که می‌توان در ترویج کتابخوانی و علاقه‌مند کردن آنان به مطالعه و خواندن انجام داد.
شاهنامه‌خوانی کودکان ابتدایی می‌تواند همزمان فواید متعددی داشته باشد.

  • آشنا کردن آنان با فرهنگ و اسطوره‌های ایرانی
  • تقویت روخوانی و روانخوانی آنان
  • آشنایی با شعرخوانی و تسلط یافتن بر آن

🔻 شاهنامه ی کودکان؟

اما آیا هر کتابی که کوشش شده باشد که با زبان ساده نگارش شود، می‌تواند شاهنامه برای کودکان باشد؟ قصه های شاهنامه برای کودکان چه ویژگی هایی باید داشته باشند؟
متر و معیار ساده بودن کلمات چیست؟ آیا اصلا متر و معیاری در این زمینه وجود دارد؟
بله. قطعا وجود دارد.

➖ شان شاهنامه به این است که بازگردانی داستان‌های شاهنامه از شعر به نثر به زبان مشترک ایرانیان باشد.
اما هم‌چنین شاهنامه باید به زبان قابل فهم برای کودکان هم باشد.

زبان مشترک ایرانیان فارسی است اما فقط بخش کوچکی از کودکان ایران به زبان فارسی سخن می‌گویند. در هر یک از مناطق ایران، کودکان به زبان محلی خود صحبت می‌کنند و قادر نیستند با کودکان سایر مناطق ارتباط و گفت‌وگو داشته باشند.
حتی میان آنان نیز که به زبان فارسی تکلم می‌کنند داستان مشابهی برقرار است. کودکان ساکن ولنجگ و کودکان ساکن نازی‌آباد یا افسریه و … نمی‌توانند گفت‌وگوی طولانی و پرمحتوایی با هم داشته باشند و اصولا به سختی زبان همدیگر را می‌فهمند.
پس چاره‌ی کار چیست؟ آیا کودکان ایران نمی‌توانند زبان مشترکی با هم داشته باشند؟ چرا می‌توانند. آنان دهه‌هاست که چنین زبان مشترکی دارند.

🔻 زبان مشترک همه‌ی کودکان ایران

زبان مشترک کودکان در سراسر ایران، زبان کتاب‌های درسی است. همه‌ی کودکان کتاب‌های درسی واحدی دارند و خواندن آن را آموزش می‌بینند.

🔻 شاهنامه‌ی دبستانک برای همه‌ی کودکان ایران

شاهنامه‌ی دبستانک تنها کتاب شاهنامه برای کودکان است که به زبان مشترک همه‌ی ایرانیان نوشته شده است. یعنی زبان کتاب‌های درسی. زیرا در بازگردانی اشعار شاهنامه به داستان، در هر پایه‌ی درسی از اول تا ششم دبستان داستان‌های شاهنامه با کلماتی نوشته شده است که دانش‌آموزان آن پایه‌ی درسی آن‌ها را در کتاب‌های درسی خود فراگرفته‌اند.

🔻 شاهنامه‌ی دبستانک چگونه تدوین شد؟

  1. از ابتدای شاهنامه یعنی ابتدای بخش اسطوره‌ای شاهنامه تا انتهای بخش پهلوانی شاهنامه کل شاهنامه را به شش قسمت تقسیم کردیم و هر یک از قسمت‌ها را برای یک پایه‌ی درسی در نظر گرفتیم. قسمت اول (و کوتاهتر) برای کلاس اول، قسمت دوم برای کلاس دوم و همین‌طور تا پایه‌ی ششم که ششمین قسمت شاهنامه را به خود اختصاص داد.
  2. شاهنامه‌ی اول دبستان را با کلماتی نوشتیم که در کتاب‌های درسی پایه‌ی اول وجود دارند.
    شاهنامه‌ی دوم دبستان را با کلماتی نوشتیم که در کتاب‌های درسی پایه‌ی دوم (و البته پایه‌ی اول) وجود دارند.
    شاهنامه‌ی سوم را با کلماتی نوشتیم که در کتاب‌های درسی پایه‌ی سوم (و البته پایه‌های اول و دوم) وجود دارند و به همین ترتیب شاهنامه‌ی دبستانک برای هر شش پایه‌ی درسی نوشته شد.
  3. از نظر روایت داستانی، شاهنامه‌ی دوم دبستان دنباله‌ی شاهنامه‌ی اول دبستان است، شاهنامه‌ی سوم دنباله‌ی شاهنامه‌ی دوم و همین‌طور تا آخر.
  4. شاهنامه‌های پایه‌های مختلف هر کدام شامل دو یا چند جلد می‌شوند (جمعا ۳۰ جلد برای کل شاهنامه‌ی دبستانک).
    اما کتاب‌ها به گونه‌ای تدوین شده‌اند که هر یک از ۳۰ کتاب شاهنامه‌ی دبستانک (گام اول)، داستان مستقلی دارند و هر ماجرای آن‌ها در همان جلد تمام می‌شود.

🔷 تنها شاهنامه‌ی کودکان

به دلایل گفته شده، شاهنامه‌ی دبستانک تنها شاهنامه‌ی کودکان است.
سایر کتاب‌های شاهنامه که برای کودکان نوشته شده‌اند، برای کودکان ایران نیستند.
آن کتاب‌ها فقط به کار بخش کوچکی از کودکان ایران می‌آیند که در چند کلان‌شهر کشور (و اکثرا در برخی مناطق آن شهرها) زندگی می‌کنند.

اما حتی برای آنان نیز شاهنامه‌ی دبستانک بسیار مفیدتر است. زیرا شاهنامه‌ی دبستانک کارکردهای متنوع و مختلفی دارد که در سایر مقالات به آن‌ها پرداخته خواهد شد.

مطالب مرتبط:

خلاصه داستان شاهنامه برای کلاس دوم

خلاصه یکی از داستان های شاهنامه

چرا کتاب‌ «گردشگری» برای نوروز مناسب است؟

شش‌کتاب‌های گردشگری که در همه‌ی پایه‌های درسی یکی از چهار کتاب اصلی هر پایه هستند، به چهار دلیل زیر انتخاب بسیار خوبی برای ایام نوروز هستند.

  1. چه وقتی بهتر از نوروز برای گردش و گردشگری؟
    در کتاب‌های گردشگری یا درباره‌ی آداب و رسوم گردشگری صحیح صحبت می‌شود (که هم‌خوان با محیط‌زیست و حافظ آن است) یا با اشاره‌های متعدد به منابع و جاذبه‌های گردشگری در سراسر ایران، خواننده انگار می‌کند که دارد به آن‌جاها سفر می‌کند.
    به هر حال خوانندگان این کتاب از دو دسته بیرون نیستند. یا همراه خانواده به سفر نوروزی می‌روند یا در همان شهر و روستای خود می‌مانند و از تعطیلات نوروز لذت می‌برند. کتاب گردشگری برای هر دو دسته مفید است.
    مسافران نوروزی می‌توانند در محل آداب و رفتارهای صحیح هنگام گردشگری را با استفاده از کتاب انجام دهند و با اجرای «جست‌وجو کنید»ها سهمی در کشف منابع جدید داشته باشند. و روش تحقیق را نیز در عمل فرا بگیرند و نیز معرفی جاهای خیلی خوب که رفته‌اند (و گزارش آن را برای ما می‌فرستند.) برای ویرایش بعدی کتاب‌ها به ما پیشنهاد کنند و اقامتگاه‌های گردشگری را ببینند و با آن‌چه در کتاب گفته شده، مقایسه کنند و خلاصه خیلی کارهای دیگر و خوبی را انجام دهند که بدون کتاب گردشگری ممکن بود به فکرشان نرسد.
    آن‌ها نیز که در شهر و روستای خود مانده‌اند، می‌توانند گردش‌های خود و همه‌ی آن‌چه در مورد مسافران بالا گفتیم در همان محل زندگی خود انجام دهند. دقیقا همان کارها و همان فایده‌ها.
    با همین یک دلیل، کتاب گردشگری می‌تواند یکی از ابزارهای مهم گذران شیرین و لذت‌بخش نوروز شود.

۲ و ۳ و ۴ . سه دلیل دیگر
کتاب گردشگری به سه دلیل دیگر نیز برای مطالعه و کار در ایام نوروز بسیار مفید است. اما گمان می‌کنیم همان دلیل اول برای ضروری بودن کار روی کتاب گردشگری کافی باشد.
وقتی کتاب را خریدید و در ایام نوروز استفاده کردید، خودتان می‌توانید سه دلیل دیگر را متوجه شوید.

در ادامه کتابهای گردشگری اول تا ششم دبستان را می بینید. روی هر کتاب کلیک کنید توضیحات و بخشی از داخل کتاب قابل مشاهده است.

نحوه‌ی خرید کتاب‌های دبستانک

برای خرید کتاب‌ها کافیست روی گزینه‌ی «خرید» کلیک کنید تا به سبد خریدتان اضافه شود. سپس از بالای سایت وارد سبد خرید شده و بدون نیاز به عضویت در سایت و فقط با تکمیل فرم خرید، سفارش خود را نهایی و آن را به صورت آنلاین پرداخت کنید.

نحوه‌ی ارسال کتاب‌های دبستانک

ارسال پستی کتاب‌های دبستانک به همه جای ایران رایگان است. ما در انتشارات دبستانک تمام روزهای کاری ارسال پستی داریم و کد رهگیری شما پس از ارسال بسته برایتان پیامک می‌شود تا بتوانید آن را به صورت آنلاین از سایت پست پیگیری کنید.
نشانی سایت پست: https://tracking.post.ir/
اگر تهران باشید و مایل باشید که سفارش خود را بلافاصله پس از ثبت سفارش با پیک تحویل بگیرید امکان‌پذیر است و هزینه‌ی پیک به عهده‌ی خریدار است. میزان هزینه‌ی پیک بسته به مسافت مبدا (یوسف‌آباد) تا مقصد متفاوت است و از پیک‌های اینترنتی برای ارسال استفاده می‌شود.

چرا کتاب‌های «فلسفیدن» به درد ایام نوروز می‌خورد؟

در دید و بازدیدهای نوروزی وقتی افراد دو سه خانواده (یا بیشتر) دور هم جمع می‌شوند، دانش‌آموزان فامیل معمولا دور هم جمع می‌شوند و قبل از این‌که به بازی‌هایی مثل فوتبال یا شطرنج یا اسم فامیل و مانند آن‌ها مشغول شوند، مقداری درباره‌ی مدرسه و درس‌ها و معلم‌هایشان صحبت می‌کنند.

در این زمان، بهترین فرصت است تا دانش‌آموزی که با کتاب فلسفیدن آشناست شروع کند و درباره‌ی یکی از مباحث درسی، یک بحث فلسفیدنی پیش بکشد و همه‌ی دانش‌آموزان هم‌پایه‌ی خود یا کوچکترها و حتی دانش‌آموزان بالاتر از خود را به چالش فکری درباره‌ی آن مبحث درسی بکشاند و بحث را داغ و مجلس را گرم کند. آن‌چنان که بزرگترهای خانواده نیز وارد بحث شوند و هر کس نظرش را درباره‌ی آن بحث و نیز نظرات دیگران بگوید.

یک لحظه تصور کنید که چنین بحثی با این شرایط راه انداخته شده است. آیا می‌دانید خاطره‌ی این روز شیرین برای همیشه در ذهن همه‌ی خانواده باقی خواهد ماند.
به این ترتیب و در تکرار آن، تقویت روحیه‌ی پرسشگری میان همه‌ی دانش‌آموزان فامیل نهادینه می‌شود و شما یک کار کرده‌اید که بر چند کار می‌ارزد.

• تقویت روحیه‌ی پرسشگری در فرزند خودتان و سایر دانش‌آموزان
• تقویت مهارت تبدیل فکرها به آن‌چه با زبان گفته می‌شود.
• تقویت فن بیان
• تقویت قدرت استدلال آوری دانش‌آموزان
• ایجاد زمینه‌ی بحث و گفت‌وگو میان دانش آموزان
• محکم‌تر شدن روابط دوستانه و علقه‌های فامیلی میان دانش‌آموزان
• و …
این‌ها البته به جز فوایدی است که کتاب‌های فلسفیدن در تقویت خواندن، روان‌خوانی و ارتقای سواد خواندن دارد. چیزهایی که به تقویت مهارت دیکته و نگارش دانش‌آموزان نیز کمک خواهد کرد.
کار دیگری که می‌توانید انجام دهید هدیه دادن کتاب (و من‌جمله همین فلسفیدن) به دانش‌آموزان با توجه به وسع مالی‌تان است.

امیدواریم جلسات نوروزی فلسفیدن در خانواده‌ی شما پربار و گرم و خاطره‌انگیز باشد.

در ادامه کتابهای فلسفیدن اول تا ششم دبستان را می بینید. روی هر کتاب کلیک کنید توضیحات و بخشی از داخل کتاب قابل مشاهده است.

نحوه‌ی خرید کتاب‌های دبستانک

برای خرید کتاب‌ها کافیست روی گزینه‌ی «خرید» کلیک کنید تا به سبد خریدتان اضافه شود. سپس از بالای سایت وارد سبد خرید شده و بدون نیاز به عضویت در سایت و فقط با تکمیل فرم خرید، سفارش خود را نهایی و آن را به صورت آنلاین پرداخت کنید.

نحوه‌ی ارسال کتاب‌های دبستانک

ارسال پستی کتاب‌های دبستانک به همه جای ایران رایگان است. ما در انتشارات دبستانک تمام روزهای کاری ارسال پستی داریم و کد رهگیری شما پس از ارسال بسته برایتان پیامک می‌شود تا بتوانید آن را به صورت آنلاین از سایت پست پیگیری کنید.
نشانی سایت پست: https://tracking.post.ir/
اگر تهران باشید و مایل باشید که سفارش خود را بلافاصله پس از ثبت سفارش با پیک تحویل بگیرید امکان‌پذیر است و هزینه‌ی پیک به عهده‌ی خریدار است. میزان هزینه‌ی پیک بسته به مسافت مبدا (یوسف‌آباد) تا مقصد متفاوت است و از پیک‌های اینترنتی برای ارسال استفاده می‌شود.

جدول کودکانه

چرا جدولک‌ها ایام نوروز را شیرین‌تر می‌کنند؟

آیا این هم سوال کردن دارد؟ این جدولک‌ها که آن‌ها را می‌توانید در شش‌کتاب‌های یادگیری متقاطع (در هر پایه) پیدا کنید، سرگرمی لذت‌بخش و مفیدی‌ست که می‌تواند به صورت انفرادی یا جمعی در ایام نوروز مورد استفاده قرار گیرند.

گروهی یا انفرادی؟

البته بر خلاف اکثر کتاب‌های دیگر دبستانک، کتاب‌های یادگیری متقاطع وقتی می‌تواند بیشترین سهم را در تولید لذت و کسب دانش و مهارت‌ها در دانش‌آموزان داشته باشند که به طور انفرادی روی آن‌ها کار شود.
به این صورت دانش‌آموز فرصت بیشتری می‌یابد تا با استفاده از تقاطع یادگیری به اندازه‌ای که لازم می‌داند روی هر سوال و جست‌وجوی پاسخ فکر کند و در هر زمانی که خودش دلش می‌خواهد و لازم می‌داند سراغ پاسخ‌های انتهایی کتاب برود.

در صورتی که بخواهید این کار به طور جمعی انجام شود، بهتر است هر دانش‌آموز روی یک جدول جداگانه کار کند. هیچ عیبی ندارد که منگنه‌ی وسط کتاب را باز کنید و به صورت فرم‌های ۴ صفحه‌ای (با ۶ الی ۸ جدول) درآورید تا هر دانش‌آموز دنبال حل کردن جدول‌های خودش باشد و راه خودش را برود.
البته راه بهتر آن است که با پیش‌بینی قبلی (و اطلاعی که از پایه‌ی تحصیلی بروبچه‌های فامیل دارید) تعداد جلسات نوروزی حل جدول کودکانه را تعیین کنید و برای آن‌ها نیز کتاب یادگیری متقاطع (پایه‌ی خودشان) را تهیه کنید و هنگامی که به خانه‌تان می‌آیند به عنوان هدیه به آن‌ها بدهید. مثلا به کودک کلاس سومی جدول کودکانه کلاس سوم بدهید، به کودک کلاس اولی جدول کلمات کلاس اول بدهید و …

بگذارید بچه‌های فامیل شما را به عنوان کسی بشناسند که در ایام عید کتاب هدیه می‌دهد. اگر کتاب‌های اهدایی شما بتواند علاقه‌ی بچه‌ها را به خود جلب کند (مثلا همین کتاب‌های پر از جدولک‌های شیرین و سرگرم‌کننده) کم‌کم شما را به دیده‌ی دیگر و در جایگاه بالاتری (که لیاقتش را دارید) خواهند دید.

در ادامه کتابهای یادگیری متقاطع اول تا ششم دبستان را می بینید. روی هر کتاب جدول کلاس اول، جدول کلاس دوم … تا ششم که کلیک کنید توضیحات و بخشی از داخل کتاب قابل مشاهده است.

نحوه‌ی خرید کتاب‌های دبستانک

برای خرید کتاب‌ها کافیست روی گزینه‌ی «خرید» کلیک کنید تا به سبد خریدتان اضافه شود. سپس از بالای سایت وارد سبد خرید شده و بدون نیاز به عضویت در سایت و فقط با تکمیل فرم خرید، سفارش خود را نهایی و آن را به صورت آنلاین پرداخت کنید.

نحوه‌ی ارسال کتاب‌های دبستانک

ارسال پستی کتاب‌های دبستانک به همه جای ایران رایگان است. ما در انتشارات دبستانک تمام روزهای کاری ارسال پستی داریم و کد رهگیری شما پس از ارسال بسته برایتان پیامک می‌شود تا بتوانید آن را به صورت آنلاین از سایت پست پیگیری کنید.
نشانی سایت پست: https://tracking.post.ir/
اگر تهران باشید و مایل باشید که سفارش خود را بلافاصله پس از ثبت سفارش با پیک تحویل بگیرید امکان‌پذیر است و هزینه‌ی پیک به عهده‌ی خریدار است. میزان هزینه‌ی پیک بسته به مسافت مبدا (یوسف‌آباد) تا مقصد متفاوت است و از پیک‌های اینترنتی برای ارسال استفاده می‌شود.

خلاصه شاهنامه کودکان دبستانک

چرا خواندن شاهنامه‌ی دبستانک در نوروز کیف بیشتری دارد؟

شاهنامه‌ی دبستانک می‌تواند از بهترین گزینه‌های نوروزی باشد. نوروز برای کودکان زمان بازی و داستان است. کار با همه‌ی کتاب‌های دبستانک دقیقا با این ویژگی هم‌خوان است.
و به ویژه خواندن شاهنامه‌ی دبستانک و کار با کتاب داستان های شاهنامه برای کودکان می‌تواند به چند دلیل ضمن همه‌ی فوایدی که دارد، اوقات خوش و بسیار لذت‌بخشی را برای کودکان در این ایام رقم بزند.

خلاصه شاهنامه کودکان دبستانک

کتاب شاهنامه برای کودکان انتشارات دبستانک چه ویژگیهایی دارد؟

  1. شاهنامه‌ی دبستانک برای هر پایه‌ی درسی منطبق با همان پایه‌ی درسی است که دانش‌آموز تحصیل می‌کند. مثلا دو جلد شاهنامه‌ی دبستانک برای کلاس اول با همان کلمات و ترکیب‌هایی نوشته شده که دانش‌آموزان در کتاب‌های درسی کلاس اول با آن‌ها آشنا شده‌اند. شاهنامه‌ی دبستانک- کلاس دوم نیز در هفت جلد با همان کلمات کتاب‌های درسی دوم و اول است و همین‌طور در سایر پایه‌ها.
  2. دانش‌آموزان باید داستان هر کتاب را صفحه به صفحه نقاشی کنند. این کار که به ارتقای قابل توجه سواد خواندن آنان می‌انجامد. بسیار نیز مفرح است و اوقات خوشی را برای او و شما فراهم می‌کند.
  3. دانش‌آموز می‌تواند از روی نقاشی‌هایی که خودش کشیده است (و لازم هم نیست حتما نقاشی‌های خوبی باشند) شاهنامه را برای سایر دانش‌آموزان و افراد فامیل بخواند و درباره‌اش صحبت کنند.
  4. انطباق کامل شاهنامه‌ی دبستانک پایه به پایه با واژگان کتاب‌های درسی هر پایه کار ساده‌ای نبوده است. دقیقا به همین علت است که شاهنامه‌ی دبستانک، تنها شاهنامه‌ی کودکان است که واقعا این صفت را دارد و به همین دلیل است که میگوییم بهترین کتاب شاهنامه برای کودکان است.
    در سایر شاهنامه‌هایی که به اسم کودکان منتشر شده و می‌شود، حداکثر این که سعی شده به زبان ساده‌تر نوشته شود.

اما ساده بودن یا نبودن امری حسی است که قابل اثبات نخواهد بود. ضمن آن‌که معنا و سطح ساده در افراد مختلف یکسان نیست.
ثانیا همان زبان ساده، تنها برای بخش اندکی دانش‌آموزان که در برخی مناطق شهر تهران (یا اصفهان و کرج و شیراز) قابل فهم است و در همان شهرها نیز در همه‌ی مناطقشان چنین نیست.

اما شاهنامه‌ی دبستانک به زبان مشترک همه‌ی دانش‌آموزان ایران نوشته شده است. یعنی زبان کتاب‌های درسی که در سراسر ایران، زبان مشترک همه‌ی دانش‌آموزان است.
شاهنامه‌ کتاب همه‌ی ایرانیان است و شایسته است به زبان مشترک همه‌ی دانش‌آموزان ایران نوشته و خوانده شود. به‌ویژه در ایام نوروز و دید و بازدیدها.

در ادامه شاهنامه برای کودکان پایه های مختلف از اول تا ششم دبستان را می بینیم:

شاهنامه اول دبستان

شاهنامه دوم دبستان

شاهنامه سوم دبستان

شاهنامه چهارم دبستان

شاهنامه پنجم دبستان

شاهنامه ششم دبستان

نحوه‌ی خرید کتاب‌های دبستانک

برای خرید کتاب‌ها کافیست روی گزینه‌ی «خرید» کلیک کنید تا به سبد خریدتان اضافه شود. سپس از بالای سایت وارد سبد خرید شده و بدون نیاز به عضویت در سایت و فقط با تکمیل فرم خرید، سفارش خود را نهایی و آن را به صورت آنلاین پرداخت کنید.

نحوه‌ی ارسال کتاب‌های دبستانک

ارسال پستی کتاب‌های دبستانک به همه جای ایران رایگان است. ما در انتشارات دبستانک تمام روزهای کاری ارسال پستی داریم و کد رهگیری شما پس از ارسال بسته برایتان پیامک می‌شود تا بتوانید آن را به صورت آنلاین از سایت پست پیگیری کنید.
نشانی سایت پست: https://tracking.post.ir/
اگر تهران باشید و مایل باشید که سفارش خود را بلافاصله پس از ثبت سفارش با پیک تحویل بگیرید امکان‌پذیر است و هزینه‌ی پیک به عهده‌ی خریدار است. میزان هزینه‌ی پیک بسته به مسافت مبدا (یوسف‌آباد) تا مقصد متفاوت است و از پیک‌های اینترنتی برای ارسال استفاده می‌شود.