دبستانک و آن کهنه‌کمانک (کاربردی کردن همه‌ی مبحث های درسی)

دبستانک در مجموعه‌ی آموزش‌هایش سه برگ برنده دارد.

اولی پازل دبستانک است و دومی الگوی آموزشی است که برمبنای یادگیری تلفیقی تدوین شده و  هر دو در همین بخش توضیح داده شده‌اند. یکی در جزوه‌ی قبلی و یکی هم در جزوه‌ی بعدی.

سومین برگ برنده‌ی دبستانک هم که تاکنون بسیار موفق عمل کرده است، کاربردی کردن مبحث‌های درسی‌ست.

همه‌ی شما از ده‌ها و شاید صدها نفر شنیده‌اید که فایده این درس‌ها برای زندگی چیست؟

در چنین مواردی، بیشتر از همه پای انتگرال بینوا به میان می‌آمد که وای از این انتگرال که این همه زحمت کشیدیم و یاد گرفتیم و یک بار هم به دردمان نخورد!

این رویکرد عامیانه و غیرعلمی بالاخره باعث شد که مبحث انتگرال از مجموعه‌ی مباحث درسی  ریاضی دبیرستانی حذف شود. کاری بسیار غلط که زیان‌هایش را در آینده خواهیم دید. ولی بیشتر امیدواریم این اشتباه محرز خیلی زود تصحیح شود.

اما رویکرد ما از ابتدای دبستانک این بود و هست که دانش‌آموزان،  دانسته‌هایشان را در همه‌ی این مباحث بتوانند در زندگی مورد استفاده قرار دهند.

آن هم نه فقط در یک درس. بلکه در همه‌ی درس‌ها.

آن هم نه یک، دو یا چند مبحث از هر درس؛ بلکه در همه‌ی مباحث درسی و در همه‌ی درس‌ها و در همه‌ی پایه‌های درسی.

تحقق چنین هدفی بسیار دشوار می‌نماید. به‌واقع، بسیار دشوار هم هست.

این که دانش هر مبحث درسی را که می‌خواند، هم‌زمان بتواند با کاربردش در زندگی آشنا شود و همان وقت نیز بتواند آن را در زندگی به کار ببرد، هدفی است که باید برای تحقق آن زحمت زیادی کشیده شود.

باید برای تک تک مبحث‌های درسی، مورد استفاده‌شان در زندگی پیدا شود. ارتباط وجه علمی و وجه کاربردی آن‌ها روشن و واضح و کاربردشان نیز آسان باشد.

همه‌ی این‌ها تازه به‌شرطی مؤثر است و در منش و رفتار دانش‌آموزان می‌نشیند که آنان از قالب به کار برده شده برای

ارتباط دادن وجه‌ علمی یک مبحث با وجه کاربردی آن

خوششان بیاید و دوست داشته باشند آن را به کار ببرند. سلیقه و روحیات دانش‌آموزان نیز بسیار متفاوت است. باید به انواع قالب‌ها فکر شود و برای همه‌ی آن ها کار کنیم.

می‌بینید که دامنه‌ی کار برای کاربردی کردن مباحث درسی بسیار وسیع است.

برای همه‌ی مبحث‌ها

در همه‌ی درس‌ها

در همه‌ی پایه‌های درسی.

آن هم با انواع قالب‌های متنوع، … اووووه

اما خبر خوب این‌ است که: چرخ اختراع شده است!

شش‌کتاب‌های دبستانک همان ابزاری‌ست که این ارتباط را برقرار می‌کند.  تعدادی از شش‌کتاب‌ها آماده و حاضر است و بقیه نیز در حال تولید و ارائه اند. این شش‌کتاب‌ها نتایج همه‌ی این کارها را در خود دارند.

فقط می‌ماند این که  از آن ها استفاده کنید.

ابزار دبستانک در این زمینه، یعنی کاربردی کردن درس‌ها، همان  شش‌کتاب‌ها هستند که در کارگاه آخر بیشتر با آن‌ها آشنا می‌شوید.

در این‌جا فقط با معرفی انواع قالب و آوردن یک مثال، نحوه‌ی کار را روشن می‌کنیم.

انواع قالب‌ها (واحدهای غیر درسی)

در معرفی الگوی آموزشی دبستانک خواندید که یادگیری تلفیقی برای هر مبحث درسی با حدود پانزده واحد مختلف انجام می‌شود که نیمی‌ از آن‌ها واحد‌هایی از جنس درس‌هاست و نیمه‌ی دیگر واحد‌های غیردرسی هستند که به مباحث ارتباط داده شده‌اند.

آن هفت واحد که در الگوی درسی دبستانک استفاده شده‌اند، داستان (از منابع اصلی ادبی)، نمایشنامه، فلسفیدن، جدول کودکانه کلمات متقاطع، بازی، شعر، مستند تاریخی هستند.

یعنی این هفت واحد برای همه‌ی مباحث درسی در هر سه درس اصلی (فارسی، علوم و ریاضی) در همه‌ی پایه‌ها کار شده‌اند.

همان‌گونه می‌دانید در هر پایه‌ی درسی در این سه درس ، در مجموع، حدود سی مبحث درسی وجود دارد.

یعنی در کل آموزش دبستانی، ۱۸۰ مبحث درسی رباضی و علوم و فارسی  وجود دارند.

پس برای کاربردی کردن همه‌ی مباحث درسی دبستانی،

باید ۱۸۰ داستان از منابع اصلی و برجسته‌ی ادبی انتخاب و به نحو ویژه‌ای آماده سازی (ویرایش تطبیقی) می‌شد که  آماده شده است.

باید ۱۸۰ نمایشنامه … نوشته می‌شد که نوشته شده است.

باید ۱۸۰ متن چالشی فلسفیدنی با مباحث درسی … که شده است.

و همین طور در مورد سایر واحد‌ها (قالب‌ها)

علاوه بر آن هفت واحد در سال‌های اخیر، موضوع‌های دیگری را نیز با همین رویکرد کار کرده‌ایم که در حال انتشار هستند.

مثلا آموزش گردشگری با مباحث بسیار جذاب و با گرایش حفظ محیط زیست (زیست‌بوم‌گردی) در شش‌کتاب برای اول تا ششم دبستان که مثلا برای سوم دبستان، سی مبحث گردشگری مرتبط با سی مبحث درسی سوم دبستان (در ریاضی، علوم و فارسی) کنار هم آمده‌اند تحت عنوان: آموزش گردشگری (زیست‌بوم‌گردی) هم‌خوان با سوم دبستان.

همین‌طور است شش‌کتاب برای آموزش موسیقی، شش‌کتاب برای آموزش کارآفرینی، شش‌کتاب برای آموزش حقوق شهروندی، شش‌کتاب برای آموزش محیط زیست، شش‌کتاب برای آموزش آشنایی با صنایع گاز و شش‌کتاب برای آموزش نفت و مانند آن‌ها.

برای روشن‌تر شدن موضوع، مثالی از یکی از مباحث درسی می‌زنیم.

در مورد سایر مباحث نیز به همین ترتیب عمل شده است.

کاربردی کردن دانش (یک مثال)

 مثلا برای مبحث «آشیانه‌ی جانوران»

در کتاب درسی علوم چهارم دبستان

(در مورد همه‌ی مباحث درسی چنین است.  برای هر واحد نزدیک به ۲۰۰ مطلب مربوط به همه‌ی پایه‌های دبستانی در همه‌ی درس‌ها)

* انتخاب یک داستان از کلیات سعدی با موضوع آشیانه‌ی پرندگان، تطبیق واژگان آن، لایه‌بندی داستان براساس حیطه‌های شناختی بلوم.

* (برای اجرای کوتاه در کلاس)  نگارش یک نمایشنامه با موضوع آشیانه‌ی پرندگان.

* طراحی یک جدول کودکانه کلمات متقاطع که شرح و متن آن با مفاهیم کلیدی و واژه‌های با موضوع آشیانه‌ی پرندگان است.

* شعر با موضوع آشیانه‌ی پرندگان.

* طراحی یک بازی آموزشی با موضوع آشیانه‌ی پرندگان.

* نگارش یک متن داستانی برای فلسفیدن و چالش فکری با موضوع آشیانه‌ی پرندگان.

* پرسه در تاریخ و انتخاب یک واقعه یا پدیده با موضوع آشیانه‌ی پرندگان.

* گردشگری (زیست‌بوم‌گردی)، طی یک آموزش جذاب با موضوع آشیانه‌ی پرندگان.

* آموزش یکی از موارد مربوط به موسیقی، با موضوع آشیانه‌ی پرندگان.

* آموزش یکی از موارد مربوط به کارآفرینی، با موضوع آشیانه‌ی پرندگان.

* آموزش یکی از موارد مربوط به حقوق شهروندی، با موضوع آشیانه‌ی پرندگان.

* آشنایی با یکی از موارد مربوط به صنایع گاز، مرتبط با موضوع آشیانه‌ی پرندگان!

و ده‌ها مهارت دیگر که متن و برنامه‌ی آموزشی آن‌ها با همین روال، در دست نگارش یا مراحل فنی تولید است.

چرا این همه کار و تاکید؟

برای همان که در ابتدا گفتیم: «دانش‌آموزان، دانسته‌هایشان در همه‌ی این مباحث را بتوانند در زندگی مورد استفاده قرار دهند» و برای این کار از همه‌ی امکانات و ابزار‌ها استفاده باید کرد تا هر دانش‌آموز بالاخره از یکی دو تا از این معبرها از یادگیری آن مبحث به شوق بیاید.

از زبان سایه‌ی گرامی می‌گوییم:

باشد که یکی هم به نشانه بنشیند

بس تیر که در چله‌ی این کهنه‌کمان است

شما بنویسید:

پاسخ این سوال را برای سرپرست گروه ارسال کنید و جزوه‌ی بعدی را دریافت کنید.

۱- به نظر شما  هدف از کاربردی کردن همه‌ی مبحث‌های درسی چیست؟

۲- آیا دانش‌آموز می‌تواند  جلوه‌های هر مبحث درسی  را در زندگی  تشخیص دهد؟