خواندن کافی نیست

خواندن کافی نیست. خوب خواندن هم هدف اصلی از آموزش زبان فارسی (و هر زبان دیگری) نیست. حتی روان‌خوانی و سریع و بی‌غلط خواندن هم به تنهایی و اگر در مرحله‌ی خواندن متوقف شده باشیم، راه به جایی نمی‌برد.
دانش‌آموز کلاس دوم باید بتواند مطالبی را که می‌خواند بفهمد و درک کند. پس تقویت روخوانی کلاس دوم به تنهایی کافی نیست.

🔻 خوب خواندن کافی نیست


خوب خواندن یک مطلب، بدون آن که درک درستی از آن داشته باشیم اصلا کافی نیست. پس علاوه بر تقویت روخوانی کلاس دوم چه باید بکنیم؟ تلاش ما اگر فقط برای تقویت روانخوانی کلاس دوم باشد، کافی نیست.
حتی اگر بتوانیم به همه‌ی سوالاتی که از متن می‌کنند (و پاسخشان در متن وجود دارد) پاسخ دهیم و پاسخ‌هایمان هم صحیح باشد، باز هم نمی‌توان گفت که درک درستی از مطلب داریم. زیرا در این حالت ما فقط حیطه‌ی اول شناخت، یعنی ادراک یا دانش را طی کرده‌ایم. به همین جهت است که خیلی‌ها که درسشان را به‌خوبی پاسخ می‌دهند و به اصطلاح همه‌ی درس را فوت آبند و از بر کرده‌اند، ممکن است هر سال نمرات خوبی بگیرند و به پایه‌ی بالاتر بروند و حتی مدرک هم بگیرند اما در واقع مطالبی را که خوانده‌اند به درستی و به‌طور کامل درک نکرده باشند و پاسخ به هر سوالی را با روش طوطیان بدهند.

چنین کسانی وقتی بحثی درباره‌ی موضوعی پیش می‌آید که مقداری با رشته‌شان فاصله دارد، یا در آن شرکت نمی‌کنند یا حرف‌ها و نظرات نامربوط تحویل می‌دهند و در نهایت هم بهانه‌شان این است که فقط در رشته‌ی خودم متمرکزم و زیاد کاری به بیرون از آن ندارم.

🔻 بدون درک درست، کار درست نمی‌شود


آن‌گونه افراد در رشته‌ی خودشان نیز حرف جدیدی برای گفتن ندارند و تنها می‌توانند برخی مطالبی را که خوانده‌اند و در خاطرشان مانده است تکرار کنند. بدون آن‌‌که در همان رشته نیز توان و امکان نوآوری داشته باشند و بتوانند چشم‌انداز خیلی کوچکی اما جدید در آن رشته بگشایند.

یکی از دلایل پایین بودن سرانه‌ی مطالعه در ایران همین است که در فرصتهای مناسب به آن خواهیم پرداخت اما در این‌جا قصد داریم بیان کنیم که چگونه می‌توان درک مطلب را تقویت کرد.

🔻 چه باید کرد؟


کار تصحیح روش افراد بزرگسال چندان ساده نیست. کار درست را باید از ابتدا درست انجام داد. یعنی از دبستان و به‌ویژه از اول و دوم دبستان.
۱۱ کتابی که برای تقویت درک مطلب کلاس‌دومی‌ها معرفی می کنیم، می‌توانند بهترین یاور مادران و پدران و آموزگاران آنان در این زمینه باشند.
درباره‌ی هر یک توضیح مختصری ارائه می‌شود.

🔷 کتاب سواد خواندن کلاس دوم

درک یک مطلب یعنی دانش‌آموز کلاس دوم بتواند به سوالاتی که درباره‌ی آن مطلب (نه فقط از خود متن) می‌شود پاسخ دهد. باید بتواند از حیطه‌ی ادراک (دانش) در فهم آن مطلب بگذرد. اگر در این مرحله توقف کند فقط می‌تواند به سوال‌هایی پاسخ دهد که پاسخشان عینا در متن آمده باشد. اما او باید بتواند داده‌های آن مطلب را کنار هم بگذارد، با هم مقایسه‌شان کند و به نتایج جدیدی برسد (حیطه‌ی استنتاج).

دانش‌آموز کلاس دوم باید بتواند چراها و چگونه‌های مستتر یا آشکار در متن‌های در خور پایه‌ی تحصیلی خود را بیابد و آن‌ها در حد همان کلاس دوم حلاجی کند (حیطه‌ی تفسیر). هم‌چنین باید قادر باشد از عهده‌ی ارزیابی آن متن برآید و نظر خود را در هر مورد ابراز کند (حیطه‌ی ارزیابی).

ساختار ساده‌ی کتاب سواد خواندن کلاس دوم می‌تواند به‌نحوی که برای دانش‌آموز لذت‌بخش باشد، این توانایی‌ها را در او ایجاد و تقویت کند.
ما ۲۲ متن داستانی از کتاب کلیله و دمنه انتخاب و خلاصه کرده‌ایم و واژگانش را با واژگان کتاب‌های درسی کلاس دوم (و اول) تطبیق داده‌ایم و همراه با تصویری مرتبط با داستان ارائه کرده‌ایم.
انتخاب این متن‌ها به گونه‌ای بوده که هر متن از نظر موضوعی به همان مساله‌ای بپردازد که مباحث درسی علوم و ریاضی به آن پرداخته است.

به این ترتیب مفاهیم آن مبحث درسی کمک می‌کند که متن بهتر فهمیده شود و متن نیز کمک می‌کند که مفاهیم درسی در ذهن دانش‌آموز با عمق بیشتری درک شوند.
پس از هر متن نیز چهار سوال (یا بیشتر) آمده که هر یک به یکی از آن حیطه‌ها تعلق دارند که در بالا اشاره شد.



🔷 کتاب فلسفیدن کلاس دوم

ساختار کتاب فلسفیدن شبیه همان ساختار سواد خواندن است (۲۹ متن متناسب و هم‌خوان با ۲۹ مبحث کتاب‌های درسی) اما با محتوایی از نوع دیگر.

در دو دهه‌ی اخیر فلسفه برای کودکان، (با اسم‌های مخففی چون فبک یا پی‌فورسی p4c) تابلویی برای عرضه‌ی کالاهایی به دانش‌آموزان بوده که همه کپی‌برداری و ترجمه از روش‌ها و مطالبی‌ست که به دلایل متعدد ناکارآمد، اشتباه و غیرمرتبط با زندگی و فرهنگ دانش‌آموز ایرانی‌ست و چیزی نیز به آن‌ها نمی‌افزاید که به کارشان آید.

اگر فراهم آوردن بستر برای چالش فکری در ذهن دانش‌آموزان و تقویت روحیه‌ی پرسشگری در آنان باشد، به جای استفاده از روش‌های افرادی چون متیو لیپمن و ملغمه‌ای از اصطلاحات دهان‌پرکن، می‌توان به بهترین و ساده‌ترین و لذت‌بخش‌ترین شیوه‌ی ممکن یعنی همان مباحث درسی که دانش‌آموزان در کتاب‌های درسی می‌بینند، موقعیت‌های مختلفی را فراهم کرد که بچه‌ها همه‌ی مباحث درسی را به چالش بکشند و چون و چرا کنند و هیچ چیز را بی‌دلیل نپذیرند. این شیوه‌ و کاری‌ست که در کتاب فلسفیدن کلاس دوم انجام شده است.

اما این که چنین چالش فکری چگونه می‌تواند به تقویت درک مطلب کمک کند از این گفته‌ی مشهور می‌آید که: چون صد آید پس نود هم پیش ماست.
وقتی دانش‌آموز در ایستگاهی‌ست که دارد مطالب را به چالش می‌کشد، قطعا در این مسیر از ایستگاه درک مطلب عبور کرده است.



🔷 کتاب جدول یادگیری متقاطع کلاس دوم

ساختار این کتاب جدول کودکانه کلاس دوم نیز مشابه با دو کتاب قبلی‌ست که این‌بار نیز با محتوایی دیگر به میان آمده است.
۳۰ جدول کلمات متقاطع که کلمات پاسخ و شرح هر یک از جدول‌ها هم‌خوان و متناسب با ۳۰ مبحث درسی در دو کتاب فارسی، علوم دوم دبستان هستند.

وقتی دانش‌آموز دارد پاسخ یک سوال را در جدول می‌نویسد و حروف آن را جدا جدا در خانه‌های جدول می‌گذارد، به نحوی کم‌نظیر شکل آن واژه و اجزای آن را در ذهن خود برای همیشه تثبیت می‌کند. در دفعات بعد و در هر متنی که با واژه روبرو شود، بی‌درنگ آن را می‌خواند و معنای آن را نیز در می‌یابد که قدمی اساسی در درک یک جمله و درک همه‌ی متن است.



کتاب گردشگری کلاس دوم هم با مفاهیم علوم و فارسی و ریاضی دوم دبستان ارتباط دارد و خواندن متن های این کتاب موجب تقویت درک مطلب دانش آموز کلاس دوم می شود.



🔷 و هفت کتاب شاهنامه‌ کودکان برای کلاس دوم

درباره‌ی کتاب‌های شاهنامه‌ کودکان انتشارات دبستانک به تفصیل سخن گفته‌ایم که در صورت تمایل می‌توانید آن مطالب را در این جا ببینید و بخوانید. اما به‌طور خلاصه و تا آن‌جا که به موضوع تقویت درک مطلب دانش آموزان مربوط می‌شود نکاتی را یادآوری می‌کنیم.

شاهنامه‌ کودکان انتشارات دبستانک برای کلاس دوم هفت داستان شاهنامه را از پادشاهی جمشید تا زادن رستم در هفت کتاب روایت می‌کند.

➖ متن کتاب‌ها با واژگانی از شعر به نثر درآمده‌اند که در کتاب‌های درسی کلاس دوم (و کلاس اول) آمده‌اند و دانش‌آموز با آن‌ها آشنایی دارد. (این کتاب‌ها آن واژگان را مرور و در ذهن دانش‌آموز تثبیت می‌کند).
و دقیقا به این دلیل است که شاهنامه‌ برای کودکان در انتشارات دبستانک تنها شاهنامه‌ای است که ویژه‌ی کودکان است.

➖ در این کتاب‌ها و در هر صفحه از داستان کادری خالی گذاشته شده که دانش‌آموز باید همان قسمت داستان را در آن نقاشی کند.
کیفیت نقاشی مهم نیست. هر طور که خودش بلد است.
حتی در بزرگسالان اگر هنگام مطالعه‌ی یک کتاب (هر کتابی، از هر نوع)، سعی شود آن چه خوانده‌اند، به صورت نقاشی نیز بیان کنند، سطح درک مطلب حداقل بیست درصد بیشتر می‌شود. در کودکان این نسبت، بیشتر است.



ارسال پستی رایگان

ارسال پستی کتابهای دبستانک به همه جای ایران رایگان است. برای خرید کتاب کودک شما می توانید با کلیک روی هر کتابی که در این صفحه مشاهده میکنید، به صفحه محصول بروید و توضیحات و بخشی از داخل کتاب را مشاهده کنید.


مطالب مرتبط:

۴ کتاب برای تقویت درک مطلب کلاس اول

۱۲ کتاب برای تقویت درک مطلب کلاس سوم

۱۱ کتاب برای تقویت درک مطلب کلاس چهارم

۱۱ کتاب برای تقویت درک مطلب کلاس پنجم

۱۱ کتاب برای تقویت درک مطلب کلاس ششم

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *