گنجی به نام خواندن (کار مطالعاتی خود معلم)

درباره‌ی شگفت‌انگیز بودن مطالعه و پنجره‌های جدیدی که به روی انسان باز می‌کند شکی نداریم. بزرگان و نخبگان و اندیشمندان بارها و بارها درباره‌ی این موضوع گفته و نوشته‌اند. اما مساله این‌جاست که چه‌طور به مطالعه کردن عادت کنیم؟ چه‌طور این گنج را در طول زندگی خود حفظ کنیم؟ چگونه دیگران را در این مسیر با خود همراه کنیم؟

به نظر می‌رسد لازم است راهکارهایی را پیدا کنیم که به ما کمک کند و انگیزه بدهد که مطالعه‌ی منظم خود را حفظ کنیم. در این مطلب چند مورد را بیان می‌کنیم. حتما راهکارهای دیگری هم به ذهن شما می‌رسد که به ما خواهید گفت.

شما یک معلم هستید

شما یک معلم هستید و وظیفه‌ی خود می‌دانید که دانش‌آموزانی اهل مطالعه تربیت کنید. از طرفی این را می‌دانید که شما یکی از الگوهای دانش‌آموزانتان هستید. پس سعی کنید در فاصله‌های زمانی منظم مثلا هفته‌ای یک ‌بار سه‌شنبه‌ها، برای دانش‌آموزانتان توضیح دهید که آخرین کتابی که خوانده‌اید چه بوده است. ملزم کردن خودتان به این کار و از سوی دیگر این که می‌دانید دانش‌آموزانتان سه‌شنبه‌ها از شما سوال خواهند پرسید، انگیزه‌ی خوبی برای شما خواهد بود. ممکن است مفاهیم کتابی که شما خوانده‌اید برای دانش‌آموزانتان بسیار دشوار باشد. اشکالی ندارد! شما که قرار نیست آن مفاهیم را به او یاد دهید. همین که بتوانید به طور ساده توضیح دهید که دارید چه کتابی می‌خوانید و کتاب را به آن‌ها نشان دهید بسیار عالی و کافی است.

در کنار این کار می‌توانید دانش‌آموزانتان را به چند گروه تقسیم کنید. مثلا اگر ۳۰ دانش‌آموز دارید آن‌ها را به شش گروه پنج نفره تقسیم کنید. می‌توانید روزی پنج الی ده دقیقه به این موضوع اختصاص دهید که یکی از افراد در یکی از گروه‌ها به انتخاب خودِ گروه درباره‌ی آخرین کتابی که خوانده برای دیگران توضیح دهد و آن کتاب را معرفی کند. در زمان‌های دیگر نیز اعضای آن گروه می‌توانند تعاملات خوبی با هم در زمینه‌ی کتاب‌خوانی داشته باشند. اگر این کار را به طور منظم انجام دهید، هر نفر حتما حداقل هفت یا هشت بار در طول سال تحصیلی می‌تواند برای جمع کلاس درباره‌ی کتابی که خوانده صحبت کند. این کار هم موجب تشویق و ایجاد انگیزه در او شده و هم اعتماد به نفس او را تقویت می‌کند.

ساعات کتاب‌خوانی داشته باشید

این کار در مدرسه و منزل امکان‌پذیر است. در مدرسه می‌توانید به صورت سراسری یا کلاسی یک ساعت در هفته را به کتاب خواندن اختصاص دهید و همه‌ی افراد از معلم‌ها و مسئولین مدرسه تا دانش‌آموزان در آن یک ساعت فقط کتاب بخوانند. این حرکت جمعی موجب ایجاد روحیه‌ی جمعی کتاب‌خوانی و هم‌افزایی بسیار زیادی می‌شود.

اجازه دهید دیگران هم‌ بدانند شما کتاب می‌خونید. شما معمولا در چه جمع‌هایی حضور دارید؟ جمع‌های خانوادگی؟ دوستانه؟ همکاران؟ سعی کنید در این جمع‌ها و دورهمی‌ها در کنار صحبت‌های معمول، از کتاب‌هایی که می‌خوانید هم صحبت کنید. مثلا ممکن است چیز جالبی در آخرین کتابی که خوانده‌اید به یاد داشته باشید. سعی کنید با تعریف کردن آن، دیگران را متوجه کنید که کتاب می‌خوانید. این کار می‌تواند در تشویق دیگران و حفظ انگیزه در خودتان موثر باشد.

در چه شبکه‌های اجتماعی حضور دارید؟‌ اینستاگرام؟ واتساپ؟ هر وقت کتابی می‌خوانید یک پست راجع به آن کتاب منتشر کنید و از دیگران بپرسید آن‌ها در حال خواندن چه کتابی هستند؟ کتاب خواندن باید گفته شود و دیده شود. از انجام این کار پرهیز نداشته باشید. حتما به شما و اطرافیانتان کمک خواهد کرد.

به کتابخانه‌ها بروید

حضور در کتابخانه و استفاده از کتاب‌های امانتی را جزو برنامه‌هایتان قرار دهیدو قطعا همه‌ی ما نمی‌توانیم همه‌ی کتاب‌هایی را خودمان بخریم که دوست داریم بخوانیم. تعداد کتاب‌های موردعلاقه‌ی ما می‌تواند آن‌قدر زیاد باشد که ناچار به امانت گرفتن باشیم. استفاده از کتابخانه را جزو برنامه‌های منظم زندگی خود قرار دهید. اصلا گاهی اوقات با دانش‌آموزانتان یا دوستانتان در کتابخانه قرار بگذارید. وجود یک همراه کتاب‌خوان خیلی لذ‌ت‌بخش و انگیزه‌بخش است.

خودتان هم می‌توانید کتاب‌هایی که می‌خوانید را به کتابخانه‌ها هدیه دهید. حضور افراد در دوران کودکی و نوجوانی در کتابخانه‌ها خاطراتی می‌آفریند که هیچ‌گاه فراموش نمی‌شوند. اگر کتابخانه‌ای را می‌شناسید که نیاز به کتاب‌های بیش‌تری دارد حتما به ما بگویید. تا جایی که بتوانیم سعی می‌کنیم که کتاب‌های بیش‌تری داشته باشد.

عادت کنید که برای کتاب خواندن هزینه کنید

شما و هر انسان دیگری به طور روزمره هزینه‌هایی دارید. هر میزان درآمد که داشته باشید حتما طبق یک برنامه‌ای صرف مخارج می‌شود. کاری کنید که حتی شده ماهی ده هزار تومان که عدد بسیار کمی به نظر می‌آید برای کتاب کنار بگذارید. با پولی که برای خرید کتاب کنار گذاشته‌اید به صورت حضوری یا از فروشگاه‌های اینترنتی کتاب بخرید. فروشگاه‌های آنلاینی هم وجود دارند که برای ارسال کتاب هزینه‌ی حمل دریافت نمی‌کنند و شما به راحتی می‌توانید فقط هزینه‌ی کتاب را بپردازید و کتابتان را تحویل بگیرید. (مثل نشر دبستانک)

عادت به وارد کردن کتاب به سبد خرید زندگی‌تان تاثیر شگفت‌انگیزی دارد. یعنی شما به کتاب بها داده‌اید. برای آن ارزش و هزینه قائل شده‌اید. این کار شما توسط فرزندانتان و دانش‌آموزانتان دیده می‌شود و قطعا آن‌ها هم داوطلب خواهند شد که بخشی از پول ‌توجیبی‌های خود را، هرچند اندک، برای خرید کتاب پس‌انداز کنند.

کتابی را بخوانید که آن را دوست دارید

خود را ملزم نکنید به این دلیل یک کتاب را بخوانید که به شما معرفی شده یا به این دلیل که همه می‌گویند کتاب خوبی است. خودتان کتاب محبوب خودتان را پیدا کنید. ببینید از خواندن کدام کتاب لذت می‌برید؟ کدام کتاب است که دوست ندارید؟ شما می‌توانید این‌گونه موضوع‌های مورد علاقه‌ی خود را پیدا کنید. اگر از کتابی لذت نبردید اشکالی ندارد. آن را فعلا کنار بگذارید و سراغ کتاب دیگری بروید. کتاب جذاب برای ما گاهی آن‌چنان ما را به خود مشغول می‌کند که متوجه نمی‌شویم زمان چه‌طور گذشته است. این است که لذت خالص و ناب کتاب خواندن!

وقتی فرزندتان یا دانش‌آموزتان ببیند شما با چه لذتی غرق در خواندن کتاب هستید، قطعا برای او جالب می‌شود که کتاب چه پدیده‌ای است که این‌گونه مادر، پدر یا معلم مرا به خود جذب کرده است. با خود می‌گوید حتما چیز خیلی جالبی است. و این‌گونه به خواندن کتاب جذب می‌شود.

حتما شما هم راه‌های خلاقانه‌ای برای ایجاد عادت کتاب‌ خواندن دارید. برای ما بنویسید و از تجربه‌ی خودتان به ما بگویید.

شما بنویسید:

پاسخ این سوال را برای سرپرست گروه ارسال کنید و جزوه‌ی بعدی را دریافت کنید.

چرا اگر خود معلم کتابخوان نباشد، نمی‌تواند دانش‌آموزانش را به کتابخوابی تشویق کند؟ دلایلی را که به نظرتان می‌رسد توضیح دهید.