آینده در حال

ساده‌ترین توضیح برای تشریح مفهوم دبستانکی «آینده در حال»:

آینده در حال یعنی هم‌زمان شدن یادگیری یک موضوع در سال‌های مختلف با زمان حال دانش‌آموز.

یعنی مثلا وقتی دانش‌آموز کلاس سوم چیزی را درباره‌ی جانوران یاد می‌گیرد، هم‌زمان با آن، مطالبی را که در سال‌های چهارم و پنجم و ششم دبستان نیز درباره‌ی جانوران ‌خواهد خواند، به نوعی برایش مجسم شود. بدون آن‌که هدف اصلی و فرعی، یاد گرفتن آن چیزها باشد.

ظاهرا این مساله قدری عجیب و غریب می‌نماید و چیزی در ذهن می‌آید که فایده‌ای برای آن مترتب نیست. اما این ظاهر قضیه است.

در عمل رخداد چنین پدیده‌ای بسیار ساده است که به دو صورت می‌تواند شکل بگیرد: در کلاس‌های چندپایه/ یا در کلاس‌های عادی و توسط آموزگار پایه‌ی سوم.

راحت‌ترین و طبیعی‌ترین شکل «آینده در حال» در کلاس‌های چند پایه روی می‌دهد. یعنی وقتی آموزگار در قسمت چهارمی‌ها دارد چیزی را درباره‌ی جانوران می‌گوید یا می‌پرسد، دانش‌آموزان کلاس سوم که مشغول کار خود هستند، بدون آن‌که بخواهند، آن حرف‌ها را می‌شنوند و در گوشه‌ای از ذهنشان جای می‌گیرد. همین اتفاق هنگام آموزش مبحث جانوران در مورد پنجمی‌ها و نیز در مورد ششمی‌ها می‌افتند.

چنین شنودهای غیرمستقیمی علاوه بر آن که در همان سال سوم دید جامع‌تری نسبت به جانوران در ذهن دانش‌آموز به وجود می‌آورد (هر چند که تلاشی برای یادگیری آن‌ها نمی‌کند)، در سال‌های بعد نیز وقتی به همان مطالب می‌رسند، شنیده‌های قبلی به درک بهتر درس منجر می‌شود. البته معلم می‌تواند گاهی خودش دانش‌آموزان پایه‌های پایین‌تر یا بالاتر را پای بحث بیاورد و آن‌ها را در بحث شریک کند (البته نه کاملا جدی).

اما همه جا که کلاس چندپایه نیست.

در کلاس‌های عادی خود آموزگار می‌تواند چنین نقشی را بر عهده بگیرد. یکی از توانمندی‌هایی که بهتر است هر آموزگاری داشته باشد، این است که باید بداند همین مبحثی که اکنون دارد به دانش‌آموز درس می‌دهد در سال‌های بعد چگونه و در چه محدوده‌ای و با چه محتوایی به دانش‌آموزان ارائه می‌شود. با دانستن این اطلاعات، او می‌تواند به نحوی که می‌تواند (و هر چه ظریف‌تر بهتر) مطالب مربوط به درس‌های سال‌های بعد را به صورت تک‌جمله‌های معترضه در میان حرف‌هایش بگنجاند.

مثلا: در سال‌های آینده شما با اعداد بسیار بزرگ‌تری مثل میلیون‌ها و میلیاردها آشنا می‌شوید اما امسال … (و ادامه‌ی درس)

ناگفته نماند که یکی از روش‌های مفید و حتما ضروری که در درک هر موضوع جدید به دانش‌آموز کمک می‌کند این است که آموزگار در ابتدای شروع درس، به دانش‌آموزان یادآوری کند که در همین موضوع در سال‌های گذشته چه چیزهایی را یاد گرفته‌اند.

یک آموزگار توانمند دبستانی در هر پایه‌ای که کار می‌کند اما باید بر همه‌ی مطالب شش پایه‌ی دبستانی مسلط باشد تا کارش را از طریق «یادآوری + آینده در حال» با کسب راندمان بیشتری به جلو ببرد.

یعنی کاری کند که گذشته‌ و آینده در خدمت «حال» باشند.

شما بنویسید:

پاسخ این سوال را برای سرپرست گروه ارسال کنید و جزوه‌ی بعدی را دریافت کنید.

یک مثال از آموزش الگویابی برای کلاس سومی‌ها  و با استفاده از آینده در حال بنویسید.