توسعه توانمندی معلمان

شیوه‌نامه‌های دیگر

تعداد و انواع شیوه‌های آموزشی در دبستانک بسیار زیاد است. همه‌ی آن‌ها با هدف افزایش مهارت‌ها، دانش‌ها و توانمندی‌های گوناگون در کودکان طراحی و تولید شده و هر مجموعه‌ای از جانبی خاص به این آموزش می‌پردازد.

کتاب‌های مربوط به تعدادی از این شیوه‌ها تاکنون چاپ شده و بقیه در مراحل مختلف تولید قرار دارند.

در میان چهل کتابی که برای بسته‌ی «توسعه‌ی توانمندی معلمان» قرار گرفت، نتوانستیم از همه‌ی انواع کتاب‌های دبستانک (که هر کدام با شیوه‌ی خاصی پرداخته شده‌اند) استفاده کنیم. زیرا در آن صورت هزینه‌ی هر بسته بسیار زیاد و لاجرم از تعداد معلمان این دوره‌ی آموزشی کاسته می‌شد.

به همین دلیل تعدادی از کتاب‌ها کنار گذاشته شد. اما امیدواریم که این دوره‌ی آموزشی با موفقیت به پایان برسد و بتوانیم فاز دوم آن را شروع کنیم که در آن صورت بقیه‌ی شیوه‌نامه‌ها (و کتاب‌ها) ارسال خواهد شد.

به هر حال برای این‌که فعلا از آن کتاب‌ها و خلاصه‌ی شیوه‌ی کار با آن‌ها باخبر باشید، برخی شیوه‌نامه‌های دیگر کتاب‌های منتشر شده‌ی نشر دبستانک را به طور اجمالی شرح می‌دهیم.

سواد تصویرخوانی

 یکی از توانمندی‌های ضروری برای کودکان آشنایی آن‌ها با سواد تصویرخوانی است. گذشته از آن‌که این توانایی‌ در بسیاری از شغل‌ها و حرفه‌ها اهمیت درجه اول دارد، به طور عمومی نیز برای همه‌ی افراد در جنبه‌های مختلف زندگی حائز اهمیت است.

(پس از آشنایی با این مبحث، سعی کنید فهرستی از شغل‌ها و زمینه‌های عمومی تهیه کنید که به این توانایی نیاز دارند.)

به طور کلی تصویرخوانی یعنی ما بدانیم هر تصویر که در هر کتاب یا در خود زندگی و پیرامون خود می‌بینیم، داستان و تاریخچه‌ای دارد که اطلاع از آن‌ها می‌تواند جذاب و آموزنده باشد.

تصویرخوانی یعنی بدانیم هر تصویر  از فقط چند شیئی یا جاندار تشکیل نشده که همین‌طوری در کنار هم قرار گرفته باشند.

تصویرخوانی یعنی بدانیم اگر دو شیئی در کنار هم یا با هم در جایی قرار گرفته‌اند (مثل گل و گلدان/ یا چای و قندان/ …) یا هر در صحنه‌ی دیگر و با هر عناصری، حتما دلیل یا دلایلی و داستانی در ارتباط با هم دارند که می‌توانیم با نگاه و فکر و دقت در آن‌ها دریابیم.

تصویرخوانی یعنی بتوانیم داستانک‌های تصویرهای مرتبط‌ ولی جدا از هم را به هم پیوند بزنیم و داستان واحدی را از واقعه خلق کنیم.

بنابراین افزایش سواد تصویرخوانی به شرط ابزار مناسب آن می‌تواند به خلاقیت داستان‌پردازی منجر شود.

در پازل دبستانک، تصویرخوانی یک گروه مستقل ۱۱۰ کتابی را به خود اختصاص می‌دهد که شامل پنج مجموعه‌ی جذاب و دیدنی هستند. دو تا از این مجموعه‌ها تاکنون هر کدام در ۲۴ کتاب طراحی و منتشر شده است.

باغ وحش عزیز من

۲۴ کتاب مربوط به ۲۴ جانور است و در هر کتاب ده تصویر وجود دارد.

اطلاعات مربوط به هر حیوان، در ده قسمت و در کنار تصویرها آمده است.

نکته‌ی مهم این است که مطالب کتاب مثلا عنکبوت مربوط به همه‌ی عنکبوت‌ها است اما تصاویر مربوط به «تارتنک» است. یک عنکبوت خاص که قهرمان کتاب ما است.

ده تصویر کتاب، روی هم داستانی از تارتنک را روایت می‌کنند. مخاطب کتاب باید پس از مطالعه‌ی مطالب، داستانک هر تصویر را در ذهن خود خلق کند و در مرحله‌ی بعد، ‌این داستانک‌ها را به هم ربط دهد و نقل کند.

بدین ترتیب خلاقیت داستان‌پردازی او نیز تقویت می‌شود. ضمن این‌که مخاطب مطالب بسیار مفیدی درباره‌ی جانوران یاد می‌گیرد و از آن مهم‌تر به حیوان‌ها علاقه‌مند می‌شود.

برای هر پایه‌ی درسی، چهار کتاب از این باغ وحش پیش‌بینی شده است.

جهان عزیز من

 ساختار و نحوه‌ی کاربرد کتاب‌های این مجموعه، کاملا مشابه با «باغ‌ وحش عزیز من» است. ۲۴ کتاب (هر چهار کتاب برای یک پایه‌ی درسی) و هر کتاب از ده تصویر و نیز مطالبی خواندنی تشکیل شده است.

اما این بار مطالب کتاب‌ها درباره‌ی نجوم است و هر کتاب به گوشه‌ای از همه‌ی جهان می‌پردازد. سیارات و منظومه‌ی شمسی، ستارگان، کهکشان‌ها، صورت‌های فلکی، ‌اکتشافات فضایی و …

باز هم برای افزایش سواد تصویرخوانی و پرورش خلاقیت داستان‌سرایی است و اگرچه هدف اصلی این مجموعه، آموزش نجوم نیست اما با کامل‌ترین کتاب‌های نجوم برای کودکان برابری می‌کند.

شاهنامه‌خوانی

 ایجاد بستر و زمینه برای مطالعه‌ی شاهنامه، گذشته از فواید اجتماعی و ملی که دارد و تاثیری که بر رشد کتابخوانی در کودکان می‌گذارد، کارکردهای بسیار مهمی نیز در زمینه‌ی آموزش دارد.

به همین دلیل، یکی از چهار گروه پازل دبستانک به شاهنامه اختصاص دارد و تولید هفت مجموعه‌ی مستقل و جمعا در ۱۱۰ کتاب که هر کدام از مجموعه‌ها کارکرد معینی را دارند و خواهند داشت.

اما همه‌ی این مجموعه‌ها چند ویژگی مشترک نیز دارند.

به طور کلی در شاهنامه‌های دبستانک:

۱. متن کتاب‌ها برای هر پایه‌ی درسی با همان کلمات و ترکیب‌هایی است که در کتاب‌های درسی همان پایه آمده است. هر یک از مجموعه‌ها شامل شاهنامه‌های اول دبستان، دوم دبستان و … ششم دبستان است.

۲. هر هفت مجموعه‌ی شاهنامه‌ی دبستانک به گسترش و نهادینه شدن مطالعه‌ی شاهنامه در کودکان و سپس در جامعه نظر دارد.

این مجموعه‌ها تحت عنوان کلی «هفت گام با فردوسی» منتشر شده و خواهند شد.

گام اول و دوم با مجموعا ۵۵ کتاب (نیمی از کتاب‌های این گروه) تاکنون منتشر شده است و بقیه در نوبت تولید هستند.

گام اول (۳۰ کتاب)

مهم‌ترین هدف آموزش، افزایش سواد خواندن است.

این کار با روش تبدیل صفحه به صفحه‌ی داستان به تصویر انجام می‌شود. مخاطبان (دانش‌آموزان اول تا ششم دبستان/ برای هر کدام با چند جلد) کتاب‌ها را می‌خوانند و برای هر صفحه تصویری می‌کشند.

اصلا لازم نیست که نقاشی کشیدن مخاطب خوب باشد. همین که تصویرش را حتی به صورت «چشم چشم دو ابرو …» هم بکشد، کافی است. زیرا به این ترتیب افزایش درک متن به دلیل نوعی ارتباط‌های مجازی بین ذهن او و متن، بالا می‌رود.

کتاب‌های اول فواید دیگری نیز دارد که در ضمن کار مشخص خواهد شد.

گام دوم (۲۵ کتاب)

به «پرده‌خوانی» اختصاص دارد و هدف آن افزایش سطح خواندن و پرورش قدرت بیان و افزایش اعتماد به نفس است. این شاهنامه‌ها مصور هستند.

این‌ها ویژگی‌هایی هستند که در رشد کودک بسیار موثرند.

در مورد گام‌های بعدی فردوسی، در زبان خود اطلاع‌رسانی خواهد شد.

یادگیری متقابل

 از مجاورت آموزشی سه پروژه‌ی دبستانک، سیستم آموزشی بسیار کارآمدی حاصل می‌شود که نام آن را «یادگیری متقابل» گذاشته‌ایم.

الف. گام اول شاهنامه‌ی دبستانک (تبدیل داستان به تصویر)

ب. گام دوم سواد تصویرخوانی (تبدیل تصویر به داستان)

پ. مجموعه‌ی سواد خواندن (لایه‌بندی متن برای درک بهتر آن)

که هر سه مورد در جزوه‌های مربوط (و همین جزوه) شرح داده شده‌اند. یک برنامه‌ی ۲۰ جلسه‌ای برای یک پایه‌ که شامل یک کتاب از هر یک از سه مجموعه (مربوط به همان پایه) باشد. با رعایت اصول ساده‌ی برنامه‌ی جمع و جوری که این روش دارد، تاثیر بسیار زیاد در افزایش سواد خواندن و سواد تصویرخوانی دانش‌آموزان خواهد داشت.

گوش‌رنگ

 برای کودکانی که هنوز به سن دبستان نرسیده‌اند، استفاده از روش گوش کن! رنگ کن! (گوش‌رنگ) تاثیر بسیاری در رشد برخی مهارت‌های اساسی در کودکان دارد.

گوش‌رنگ به این معنی است که تصویری ساده (بدون رنگ) در اختیار کودک قرار گیرد. سپس در حالی که ما داریم قصه‌ی جذابی درباره‌ی آن تصویر به او می‌گوییم، کودک هم‌زمان با گوش دادن به قصه، شروع کند و آن تصویر را رنگ‌آمیزی کند.

نشر دبستانک مجموعه‌ای از ۲۴ کتاب (در گروه پیش‌دبستانی- زندگی) منتشر کرده که شامل ۲۴ قصه‌ درباره‌ی ۲۴ حیوان است.

هر کتاب قصه‌ای از یک حیوان را با ده تصویر بزرگ روایت می‌کند و کودک باید آن‌ها را رنگ‌آمیزی کند.

مادرانه‌نویسی

 یکی از آموزش‌های بسیار ضروری برای رشد آگاهی‌ها در جامعه و ایجاد جامعه‌ای بهتر در فردای سرزمین ماست. این است که مادران عادت کنند هر روز و هر هفته و هر ماه درباره‌ی تجربیاتشان در ارتباط با کودکشان بنویسند.

این است که مادران عادت کنند به یادداشت‌هایشان مراجعه کنند و هر بار تجربیات خود را به محک زمان بگذارند.

نشر دبستانک در این زمینه کتاب «مادرانه‌نویسی» را برای تشویق و آموزش به مادران جوان منتشر کرده است.

این کتاب شامل هشت داستان مجزا از هم درباره‌ی هشت خانواده است.

شوق و شور و شادی مادرانه

 اهمیت آموزش مادران در ساختن فردای بهتر ایران، نیازی به تشریح و ذکر دلیل ندارد.

آموزش کودکان نیز به همین دلیل نباید از سنین دبستان نباید از ۳ سالگی یا حتی ۲ سالگی آغاز شود.

آموزش کودکان حتی نباید از بدو تولد یا زمان بارداری شروع شده باشد.

آموزش کودکان یک خانواده باید از همان زمانی شروع شود که آن خانواده تشکیل شده و هر دو نفر تصمیم دارند که فرزند بیاورند.

یعنی مدت‌ها قبل از آن که حتی نطفه‌ی یک کودک بسته شود باید آموزش او شروع شود.

بدیهی است که این آموزش به کودکی که هنوز حتی به شکل نطفه نیز وجود ندارد، باید از طریق مادر و پدر او انجام شود.

در نشر دبستانک مجموعه‌ی ۱۱۰ کتابی «که تو بر دلم نشستی» به همین منظور طراحی شده و در حال تولید است.

نام این مجموعه از این شعر گرفته شده است:

همه عمر بر ندارم سر از این خمار مستی

که هنوز من نبودم که تو بر دلم نشستی

اکنون دو کتاب از این مجموعه منتشر شده است.

شوق مادرانه مربوط به آموزش‌هایی است که از منهای هجده ماهگی کودک شروع می‌شود!

شور مادرانه به آموزش‌های حین بارداری اختصاص دارد.

شما بنویسید:

کدام قسمت از جزوه‌ی «شیوه‌های دیگر»، بیشتر نظر شما را به خود جلب کرد؟ چرا؟

1 پاسخ
  1. ناشناس گفته:

    شور وشوق وشادی مادرانه
    چون به نظر من همه مطالب را می توان در ان گنجاند ویک به یک به همه موضوعات میتوان روی ان کار کرد

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *