همراهی شعر و تصویر و صدا (در معرفی کتابهای پیشآوایی)
مجموعهی کتابهای پیشدبستانی نشر دبستانک، جامعترین مجموعهی پیشدبستانیست که تاکنون در ایران منتشر شده و شامل دانشها و مهارتهایی است که کودک میتواند با لذت و شادی در سنین ۳ تا ۶ سالگی فرابگیرد و سرخوش و مسلط وارد دبستان شود.
ساختار و موضوع برخی از این کتابها منحصر به فرد است. دو کتاب پیشآوایی از آن جملهاند که ابزاری مرکب از شعر و تصویر و صداست تا کودک از راه تشخیص کلمات «همآغاز» (که همهشان با یک صدا شروع میشوند) و تشخیص کلمات «همپایان» (که همهشان با یک صدا تمام میشوند) بتواند همهی صداها را از هم تشخیص دهد.
این مرحله، نخستین مرحلهی زبانآموزی است که یادگیری صحیح و سرخوشانهی آن نقش مهمی در مهارت آموزیهای بعدی کودکان خواهد داشت و آنان را در ارتباطگیری بهتر با پدیدههای جهان توانمندتر خواهد کرد.
ساختار دو کتاب پیشآوایی
۱٫ کتابهای پیشآوایی در دو جلد تدوین شده است. ترتیب صداها در آن همان ترتیبی است که نشانهها در کتاب فارسی اول دبستان دارند. البته رعایت این امر در پیش از دبستان اجباری نیست اما چرا با همین ترتیب جلو نرویم؟
۲٫ کتابهای پیشآوایی از تعدادی واحد دو صفحهای (و در چند مورد یک صفحهای) تشکیل شده که هر کدام به یک صدا اختصاص یافته است.
۳٫ در این دو صفحه، صفحهی سمت راست به معرفی کلمههایی اختصاص دارد که با آن صدا شروع میشوند (کلمات همآغاز) و صفحهی روبهروی آن یعنی صفحهی چپ، به معرفی کلمههایی اختصاص دارد که با آن صدا تمام میشوند. (کلمات همپایان)
روبهرو بودن کلمات همآغاز و همپایان در مورد هریک از صداها، یک احاطهی پیرامونی در ذهن کودک نسبت به هر صدا ایجاد کند که بعدها (سال اول دبستان) تشخیص کامل آن صدا برای او آسان میکند.
۴٫ هر صفحه از سه قسمت تشکیل شده: شکل نشانهی آن صدا/ یک تصویر پر سوژه که همهی سوژهها به آن صدا مربوط میشوند/ یک شعر سه خطی که تعداد قابل توجهی از کلمات آن با آن صدا شروع یا تمام میشوند.
همهی تصاویر و همهی شعرهای این مجموعه به طور اختصاصی برای یکی از صداها تصویرگری و سروده شدهاند.
راهنمای کار با دو کتاب پیشآوایی
۱٫ ابتدا دو صفحهای را که میخواهید کار کنید انتخاب کنید. نحوهی انتخاب این دو صفحه همان طور که گفته شد به شما و کودک مربوط است و لازم نیست حتماً پی در پی باشد. اگر کودک اصرار خاصی ندارد، به ترتیب کتاب عمل کنید. وگرنه به میل او باشد.
۲٫ سپس از پایین صفحه شروع کنید. یک بار سه خط شعر را آرام و با طمأنینه اما با آهنگ و همراه با شگردها و لحنی که کودک دوست دارد برای او بخوانید. در حین خواندن، انگشت خود را روی کلمات حرکت دهید. طوری که کودک همزمان با گویش آن کلمه، شکلش را ببیند.
توجه و تأکید مؤکد: هنگامی که انگشتتان روی کلمه است و همزمان دارید آن را ادا میکنید، به هیچوجه هدف این نیست که کودک آن کلمه را یاد بگیرد. اصلاً روی کلمهای بیش از کلمات دیگر تأکید نکنید. هدف این است که کودک همزمان یک کلمه را ببیند و بشنود. همین. بعدها و در زمان مقتضی، این کلمه را یاد خواهد گرفت. دیدنهای امروز، آن زمان را جلوتر میاندازد و کیفیت آن یادگیری را بهتر میکند.
۳٫ سپس خطها را یکی یکی ادا کنید تا کودک هم مثل شما تکرار کند.
اگر در کلاس هستید، نیمی از بچهها یک مصراع و بقیه مصراع دیگر را بگویند.
تا میتوانید سعی کنید شعرها را ریتمیک و همراه با دست زدن و پا کوبیدن انجام دهید. از هیچ ترفند متعارفی برای بالا بردن شور و نشاط خودداری نکنید. چیزهایی در هر صفحه هست که میتوانید برای بیشتر شدن های و هو از آنها استفاده کنید. مثلاً تکرار قافیههای خوشآهنگ و از این قبیل.
۴٫ لزومی ندارد حتماً کودک شعرها را به خاطر بسپارد ولی اگر مرحلهی قبلی را دلی انجام دهید، نیمی از شعرها طوریست که بچهها خود به خود به خاطر میسپارند. بهویژه اگر بهطور ریتمیک و با خنده و دست، بارها تکرار شوند.
۵٫ روی شکل آن صدا در بالای صفحه تأکید کنید و از کودک بخواهید دور کلماتی را که اولشان آن صدا وجود دارد (صفحهی راست) یا در آخرشان آن صدا هست (صفحهی چپ) خط بکشد.
۶٫ حالا سراغ تصویر اختصاصی آن صفحه بروید و از کودک بخواهید شرح دهد که در هر جای آن چه چیزهایی هست و چه چیزی دارد اتفاق میافتد. در این مرحله او باید نام هر چیز را دو سه بار تکرار کند. سپس دور شکلهایی که نام آنها با آن صدا شروع (صفحهی راست) و به آن صدا ختم میشود (صفحهی چپ) خط بکشد.
۷٫ با تأکید مجدد روی شکل آن صدا در بالای صفحه، سعی کنید با تکرار ریتمیک و شاد یکی از قسمتها، که کودک یا کودکان بیشتر خوششان آمده بود، کار آن صفحه را به پایان برید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.