چه کارکنم فرزندم کتابخوان شود؟

این سوال به نحوی مطرح میشود که انگار کار بسیار سختی است. در حالی که اگر شما بخواهید فرزندتان کتابخوان شود، بسیار راحت می‌توانید انجامش دهید.

🔻 به راحتی نوشیدن یک لیوان آب

هیچ کاری آسان تر، بهتر و البته لذت‌بخش‌تر از این شاید نباشد که بخواهید فرزندتان کتابخوان شود. خیلی راحت است. مثل نوشیدن یک لیوان آب. به همان راحتی که یک لیوان آب را می‌‌توانید بنوشید، می‌توانید فرزندتان را هم کتابخوان کنید.
البته هر کار آسانی از جمله همین آب نوشیدن به چیزهایی احتیاج دارد. به یک لیوان احتیاج داریم. به آب که جریان پیدا کند. در این صورت است که می‌توانیم لیوان را پر از آب کنیم، بشینیم و بنوشیم و لذت ببریم.
یعنی اگر لیوان باشد آب هم باشد، نوشیدن آب خیلی راحت است. کتابخوان شدن فرزندتان هم به همین راحتی است.

🔻 ابتدا خودتان

در اینجا خودتان همان لیوان آب هستید. آیا خودتان کتابخوان هستید؟
فرزند شما چندساعت در روز یا شب، شما را در حال کتاب خواندن و مطالعه میبیند؟
نمی‌شود خودتان کتابخوان نباشید اما انتظار داشته باشید فرزندتان کمبود شما را در این زمینه جبران کند. بنابراین ابتدا خودتان سعی کنید کتابخوان باشید. کودکی که پدر و مادرش را در حال مطالعه‌ی مداوم نبیند، خیلی سخت کتابخوان می‌شود. نه این‌که اصلا امکان ندارد. عده ای از بچه‌ها هستند که حتی اگر پدر و مادرشان کتابخوان نباشند بخاطر تاثیراتی که از اطراف میگیرند، کتابخوان میشوند. اما تعدادشان خیلی کم است و کتابخوان شدنشان هم سخت است.
در حالی که کتابخوان شدن بچه‌هایی که هر روز و شب، ساعت‌ها پدر و مادرشان را در حال خواندن می‌بینند، خیلی راحت است.

🔻 همراهی کودک با مادر و پدر

این مسئله فقط درباره‌ی کتابخوانی نیست، در مورد هر شغل یا هر هدفی صدق میکند. به ‌طور ‌مثال احمدرضا عابدزاده دروازه‌بان اسبق تیم‌ملی فوتبال است که چند ماه پیش تولد پنجاه سالگی‌اش بود. کسانی که سال ۷۶ و قبل از آن‌را به خاطر دارند و فوتبالی هستند و مسائل فوتبالی پیگیری میکردند هشتم آذر ۷۶ را یادشان است.
خوش‌ترین روز فوتبال‌دوستان ایرانی در کل تاریخ فوتبال ایران. روزی که ایران در استرالیا توانست به موفقیت برسد و یکی از پایه‌های اصلی آن موفقیت احمدرضاعابدزاده بود.

حالا این چه ربطی به کتابخوانی دارد؟ احمدرضا عابدزاده که آن روز عقاب آسیا نام گرفت، دومین دروازه‌بان ایرانی بود که این عنوان را پیدا می‌کرد. اولین عقاب ایرانی ناصرحجازی بود. گلبرگ مغرور فوتبال ایران که متاسفانه خیلی زود از میان ما رفت.
عابدزاده از همان موقع، قبل از این‌که خیلی مشهور باشد و بعدها نیز که خیلی مشهور شد، همیشه زمان تمرین و مسابقه فرزندش را با خودش می‌آورد. امیر پسر احمدرضا عابدزاده از کودکی همیشه پدرش را در حال تمرین، ورزش و دروازه‌بانی دیده است. بنابراین خیلی طبیعی بود که امیرعابدزاده نیز مایل باشد دروازه‌بان شود.
می‌دید که پدرش چه‌قدر خوب دروازه‌بانی می‌کند و مردم چه‌قدر دوستش‌دارند. به‌خاطر این و به‌خاطر اخلاق و منشش، او هم دوست داشت دروازه‌بان شود و شد. اکنون عجیب نیست که امیرعابدزاده یکی از بهترین دروازه‌بانان مطرح در لیگ پرتغال باشد. چندی پیش هم باز به تیم،ملی ایران دعوت شد.
بسیار قانونمند است که بچه‌ی عقاب، عقاب شود. فرزند آدم کتابخوان هم دقیقا کتابخوان میشود.
بنابراین اگر می‌خواهیم فرزندتان کتابخوان شود باید خودمان کتاب بخوانیم.

🔻 فضاسازی

کتاب خوان شدن پدر و مادرها شرط لازمی است و خیلی هم لازم است اما کافی نیست.
لازم است که عرصه‌ی خانه و محل رفت و آمدمان را هم مملو از کتاب و کتابخوانی کنیم. خیلی هم راحت است. همچنین بهترست هر جایی که همراه فرزندتان می‌روید، سعی کنید دنبال کتاب خوب بگردید تا او نیز عادت کند و یاد بگیرد کتاب‌های خوب را جستجو کند. حتی در خرید آنلاین کتاب کودک از سایت کتاب کودک نیز او را با خود همراه کنید.

🔻 جست و جو: شرط مهمِ کتاب خوان شدن

جست‌وجوی کتاب کودک عاملی است که یک کودک را به سوی کتابخوانی سوق می‌دهد. البته نه این که مثل بعضی از مراکز به اصطلاح فرهنگی و آموزشی در نقش دایه‌های مهربان‌تر از مادر، لیست کتاب‌های مناسب معرفی کنیم. کودک با این سیستم توجه و این پرورش گلخانه‌ای کتابخوان نمیشود. کتابخوان کسی است که خودش می‌گردد و آن چیزی را که می‌خواهد می‌جورد و پیدا می‌کند.

ممکن است بعضی کتابهایی هم که انتخاب می‌کند از دید خودش مناسب نباشد و بعد پشیمان شود. اصلا عیبی ندارد. چون همین کار روند معیارها و متر تشخیص فرزندتان را تقویت می‌کند.

🔻 بگذارید خودش متوجه شود

نکته‌ی دیگر که مهم است: وقتی شما دارید کتاب می خوانید، کتابهایی در زمینه‌هایی است که کودک نه آشنایی دارد و نه اطلاعات زیاد. نه همیشه، اما معمولا این‌طور است. می‌آید از شما میپرسد این چه کتابی است؟ چه می‌گویید؟
وقتی می بیند شما کتاب می خوانید او هم به آن کتاب علاقه‌مند می‌شود. بچه باید جست‌وجو کند. بنابراین نباید توی ذوقش بزنیم و بگوییم این کتاب مناسب تو نیست هر زمان بزرگ شدی بخوان. باید سعی کنیم تا جایی که می‌توانیم موضوع همان کتاب را ساده و مختصر برایش توضیح دهیم. ممکن است زمانی که توضیح می دهیم چیزی از توضیحات ما متوجه نشود. عیبی ندارد خودش درک می کند که الان وقت مناسبی برای خواندن این کتاب نیست. به جای این‌که شما بگویید، بگذارید خودش متوجه شود ولی این مسئله نیز به صورت یک انگیزه به انگیزه‌های دیگر کمک می کند که زودتر کاری کند تا بتواند کتابهایی که شما می‌خوانید او هم بخواند.

🔻 ساعت‌های کتابخوانی

یکی از کارهای دیگری که می‌‌تواند به کتابخوان شدن فرزندتان کمک کند، گذاشتن ساعت‌های کتابخوانی در منزل یا محل کار است.به شرطی که خودتان هم اجرایش کنید. مثل خود کتاب خواندن می‌ماند. نمی‌شود شما برنامه بگذارید اما در آن وقت خودتان به کار دیگری مشغول باشید.
اولا برنامه باید معقول باشد. ثانیا خودتان باید اجرایش کنید. ثالثا و مهم‌تر این‌که مطلقا نباید بگویید ساعت کتابخوانی است و چرا نشسته‌ای و فلان کار را میکنی؟ خودتان در آن ساعت بنشینید و مشغول کتاب خواندن شوید. اگر دارد تلویزیون تماشا میکند بگویید کمی صدایش را کم کن. دارم کتاب می‌خوانم. این قضیه نه حتما در دفعات اول و دوم اما زمانی‌که تکرار شود او ‌را هم به تبعیت از شما وامی‌دارد. بدون این‌که اجباری در کار باشد.

🔻 شیرین مثل شکلات

شما نه در مورد کتابخوانی بلکه در هر مورد دیگری وقتی دوست دارید فرزندتان چیزی یاد بگیرد یا روشی انجام دهد، یا رفتاری داشته باشد باید آن کار، موضوع و روند را برای کودک جذاب کنید. مانند شکلات خوردن.
آیا نیازیست به فرزندتان بگویید شکلاتت را بخور وقتش است؟ بنابراین برای چیزهای دیگر هم که شما میخواهید فرزندتان انجام دهد: کتابخوان شود، درسخوان شود و هر چیزی که میخواهید باشد، باید آن کار را برایش شیرین و لذت‌بخش کنید. راه دیگری ندارد. وقت مطالعه در منزل را نیز باید به شکل یک شکلات شیرین دربیاورید.

🔻 وسعت دادن به عرصه‌ی جست‌وجو

تا جایی که می‌توانید سعی کنید عرصه‌ی جست‌وجوی او را برای کتاب کودک وسیع‌تر کنید. جست‌وجوی کتاب کودک توسط خود فرزندتان شرط اصلی کتابخوان شدنش است.
حضور کتاب کودک را در خانه تا جایی که ممکن است زیاد کنید و تا جایی که می‌توانید از کتابخانه‌های محله‌تان هم استفاده کنید و همیشه کودک را همراه خودتان ببرید. چه وقتی که برای خودتان دنبال کتاب هستید چه برای او. بگذارید چشم فرزندتان به دیدن قفسه‌ی بزرگ با کتاب‌های زیاد عادت کند. وقتی رخدادهای پس از آن شیرین باشد، دیدن کتابخانه برایش لذت‌بخش خواهد بود و به صورت عادتی پسندیده درمی‌آید.
این کارها را باید به نحوی انجام دهید که بدون اجبار باشد تا به شکل یک عادت دربیاید.

عادت خیلی بالاتر از عشق است، عادت همان عشقی است که جایگاه خودش را پیدا کرده است.
عشق به مطالعه، عشق به فرهنگ هم وقتی در جان و روان انسان‌‌‌‌‌ها تجلی پیدا می‌کند که از زمان کودکی شروع شده باشد و تبدیل به عادت شده باشد.

🔻 خوشبختی در تکرار چنین خواسته ای ست

و ابراز مسرت می کنیم از این که چنین سوالی این همه پرتکرار است یعنی خیلی از پدر و مادرها این شوق و ذوق را میگویند و دوست دارند که فرزندشان کتابخوان شود و دنبال راه هایش می گردند. اما چه این شرایط را عمل کنند، چه نکنند، فرزندشان کتابخوان بشود یا نشود، همین که این حجم وسیع مردم این هجمه‌ی وسیع به سوی کتابخوان شدن فرزندشان را دارند نقطه قوت خیلی خوبی است که نشان می‌دهد به رغم همه‌ی منفی‌بافی‌هایی که توسط خودتحقیران انجام می‌شود، اکثر مردم ایران فردای بهتر خودشان را در رشد فرهنگ می‌بینند نه در چیزهای‌دیگر.

🔷 دو توصیه

➖ از هزینه کردن برای کتاب نترسید. همه چیز گران شده است. کتاب‌ هم گران شده است و پرداخت بهای یک جلد کتاب کودک هم برای اکثر مردم سنگین است. اما خیلی از هزینه‌های سنگین را هم به هر صورت داریم انجام میدهیم و جلو میرویم، کتاب را هم در این مجموعه در نظر داشته باشید و بدانید ‌نوعی سرمایه‌گذاری است که دارد صورت میگیرد.
چه قبلا که کتاب ارزان بود چه الان که کتاب گران شده است. قیمت یک کتاب معادل یا کمتر از خیلی کارهایی است که انجام می‌دهیم و به اندازه‌ی کتاب هم مهم نیستند. سعی کنیم تا جایی که در توانمان است هر چند وقت یک کتاب برای فرزندمان البته با انتخاب خودش بخریم و این ‌را به شکل یک عادت دربیاوریم.

➖ تاکید اصلی این است که فرزندتان خود باید دنبال کتاب باشد و خودش باید انتخاب کند اما معنی‌اش این نیست که اگر سوال کرد که این کتاب بهتر است یا آن کتاب؟ شما بگویید نمی‌دانم خودت انتخاب کن.
شما به هر حال مقدار محدودی پول دارید و به او می‌گویید من این مقدار می‌توانم کتاب کودک بخرم. خودت انتخاب کن و درباره‌ی کتاب‌ها توضیح دهید تا آن جایی که خودتان می‌فهمید.
به خاطر این‌که کمی با شرایط گرانی مقابله کنیم پیشنهاد می‌کنم به جز بعضی کتاب‌هایی که دوست دارد همیشه در دسترسش باشد، بقیه‌ی کتابهایی را که دنبالش است از کتابخانه ها تامین کنیم و نیز هرچه می‌خوانیم می‌توانیم هدیه دهیم و هدیه بگیریم.