نظم و ترتیب با هم متفاوت اند (بزرگترها حتما بخوانند)
و شما به هر دوی آنها نیاز دارید
تا بتوانید در یادگیری فرزندتان به او کمک کنید.
نظم، انجام یک عمل به طور مداوم طبق قاعدهی یکسان است.
در کتاب «شازده کوچولو»، اثر جاودان سنت اگزوپری (که توصیه میکنیم در فرصتی مناسب، برای فرزندانتان بخوانید)، هنگامی که روباه به شازده کوچولو یاد میدهد که چگونه باید او را «اهلی»کند، میگوید:«تو هر روز در ساعت معیّنی، مثلاً ساعت۴، باید به دیدن من بیایی و سعی کنی هر بار،کمی نزدیکتر بنشینی».آنگاه به او تأکید میکند که با دقّت تمام، نظم را در ساعت آمدن رعایت کند، «اگر تو هر روز در ساعتی بیایی که با روز قبل فرق داشته باشد، دل من نمیداند چه هنگام، خود را برای دیدن تو بیاراید».
توجّه کنید که در کتاب شازدهکوچولو، چه تعبیر زیبایی از آماده شدن برای دیدن او آورده شده است: آراستن، آرایشکردن، یعنی آماده شدن در ساعت معیّن، نه امری قراردادی و خشک، که یک آیین زیبا و لذّتبخش است. این گونه است که نظم میتواند عامل یادگیری باشد. نظم، باعث میشود که جان فرزند شما بداند در چه هنگامی به انتظار آموزش بنشیند و یاد میگیرد که از این انتظار لذّت ببرد.
ترتیب، امّا یک مقولهی متفاوت است. یعنی چند عمل را طبق قاعدهی خاصّی انجام دادن، تا به نتیجهی دلخواه برسید.
در یک بازی فوتبال هنگام زدن ضربهی آزاد، بازیکن سه حرکت را انجام میدهد. ابتدا توپ را با دست میگیرد، سپس، «آن را در نقطهی معیّن میکارد و در سومین حرکت به آن ضربه میزند و میتواند از انجام متوالی این سه حرکت به نفع تیم خود استفاده کند. امّا اگر عکس این عمل انجام شود، نتیجه نیز معکوس میشود. یعنی، اوّل ضربه بزند تا توپ در نقطهی معیّنی بایستد و سپس آن را با دست لمس کند. در این صورت، داور یک ضربه خطای دست علیه تیم او میگیرد و حتّی به او اخطار هم میدهد.
اکثر اعمال اجتماعی یا انفرادی که انسانها انجام میدهند، در درون خود یا حتّی در ظاهر، دارای چنین ترتیبی هستند و انجام آن اعمال بدون ترتیب ضروری، فرد را به نتیجهی دلخواه نمیرساند.
این امر، به ویژه در آموزش و یادگیری دانشآموزان مهم است و رعایت ترتیب در آنها صد در صد ضروری است. در مورد دانشآموزان پیش دبستانی که در آغاز راه هستند و باید علاوه بر یادگیری مفاهیم علمی، ادبی، هنری، دینی، اجتماعی و …. یادگرفتن روش یادگیری را نیز آغاز کنند، رعایت ترتیب بسیار ضروریتر از انجام این کار در مقاطع بالاتر است.
کتابهای دبستانک را به گونهای فراهم آوردهایم تا بتواند علاوه بر آن که تختهکار یا نقشهی راه یادگیری فرزند شما باشد، برای خود شما نیز جنبهی فهرست بازبینی (چکلیست) داشته باشد تا هم انجام منظّم آنها برای شما قابل اندازهگیری (نظم) باشد و هم(ترتیب) اجرای آنها را طبق قاعدهای پیش ببرید که با منطق مفاهیم و اطّلاعات مورد آموزش همخوان است.
سیدرضا تهامی