تقویت روان‌خوانی بدون خواندن!

تعجب نکنید. حتی پیش از آموزش نشانه‌های زبان فارسی (یا هر زبان دیگر) به کودک می‌توان به او کمک کرد که در روخوانی و روان‌خوانی کلاس اول ، روانخوانی کلاس دوم (و نیز در پایه‌های بعدی) موفق باشد.
این کار را شما می‌توانید حتی قبل از دوره‌ی پیش‌دبستانی شروع کنید. می‌توانید آن را حتی قبل از رفتن به مهدکودک شروع کنید. حتی خیلی پیش از آن، یعنی از وقتی نوزاد به دنیا می‌آید!

🔻 چرا تعجب می‌کنید؟

واقعا می‌توان از همان وقتی که کودک هنوز نوزاد است به او کمک کرد که از عهده‌ی روخوانی کلاس اول (و بعد در سایر پایه‌ها) به خوبی برآید.
پس اگر بگویم که این کار را حتی می‌توانید از دوران جنینی او (هنگامی که در شکم مادرش است) شروع کرد چه‌قدر تعجب می‌کنید؟
یعنی شما می‌توانید و به خوبی هم می‌توانید، از همان دوران جنینی و نوزادی کاری کنید کارستان. کارهایی که باعث شود که روان‌خوانی او در کلاس اول تقویت شود.

🔻 چگونه این کار امکان دارد؟

خیلی ساده. با گوش کردن و البته به خوبی گوش کردن.
وقتی شما از همان ابتدا برایش داستان و شعر بخوانید، مرتب و شمرده هم بخوانید و این کار را سال‌های بعد به طور مداوم انجام دهید، علاوه بر مهارت‌ها و دانستنی‌هایی که از آن متن‌ها یاد می‌گیرد، به طور مداوم نیز دارید روان‌خوانی‌اش را تقویت می‌کنید.
گوش دادن دروازه‌ی ورود به دنیای «خواندن» است.
اگر شما خوب بخوانید و او خوب گوش دهد، وقتی به کلاس اول رسید، از همان ابتدا، خواندنِ هر کلمه‌ای را که می‌آموزند، یاد می‌گیرد و به خوبی آن را تشخیص می‌دهد و بیان می‌کند.

🔻 چگونه می‌توانیم خوب بخوانیم؟

خیلی ساده است. همان‌طور که یک متن را برای یک بزرگسال با دقت و شمرده شمرده می‌خوانید تا او همان نکته‌ای را که منظور شماست دریابد، به همان ترتیب نیز برای فرزندتان بخوانید. حتی وقتی در شکم مادر است. مطمئن باشید که او همان زمان که در حال لگد زدن است با دقت نیز گوش می‌دهد!
به هیچ وجه سسعی نکنید مثلا «بچگانه» بخوانید. عادی بخوانید.
البته خواندن ریتمیک و با احساس بسیار نتیجه را بهتر می‌کند اما سعی کنید همه‌ش کلمه‌ها را از همان اول به درستی بیان کنید.

🔻 او خوب «گوش دادن» را چگونه فرامی‌گیرد؟

مطمئن باشید او از همان ابتدا خوب گوش دادن را بلد است.
گوش دادن دروازه‌ی ورود او به دنیای جدید و شناخت آن است.
شما خوب بخوانید، او خوب گوش خواهد داد.

🔻 ویژگیِ کودکانی که روان‌خوانی‌شان خوب است

کودکانی که روان و خوب می‌خوانند، کودکانی هستند که قبلا سال‌ها به داستان‌ها و شعرهایی که برایشان خوانده‌اند گوش داده‌اند. همواره منتظر بوده‌اند که شکل هر کلمه را که می‌شنوند، بشناسند. همواره منتظر زمانی بوده‌اند که بتوانند خودشان آن کلمه‌ها را به تنهایی بخوانند.

🔻 معجزه‌ی حرکات انگشتان شما

وقتی دارید کتاب یا شعری را برای کودکِ مثلا چهار یا پنج ساله‌تان می‌خوانید، هم‌زمان با پیش‌رفتن متن، نوک انگشتان خود را روی کلمه‌هایی حرکت بدهید که دارید می‌خوانید.
توقع نداشته باشید و از او نخواهید در چهار سالگی خواندن همان کلمه را یاد بگیرد. بگذارید او صدها بار و صدها بار انگشت شما را موقعی که مثلا دارید می‌خوانید «بنابراین» زیر کلمه‌ی «بنابراین» ببیند. کم‌کم و به تدریج بسیاری از کلمه‌ها را یاد می‌گیرد اما به هیچ عنوان هوای سنجش او به مغزتان نزند که از او بخواهید بگوید این یا آن کلمه چیست؟
همه‌ی کار را به خودش واگذارید. خودش خواهد دانست که چه زمانی خواندنِ مستقل را شروع کند.

🔻 به حافظه‌ی کودک اعتماد کنید

هر کتابی را که برایش بخوانید، همه‌ی آن داستان با همه‌ی کلمه‌هایش می‌رود و در جای مناسب در حافظه‌اش می‌نشیند. همین طور شکل همه‌ی کلمه‌هایی که دیده است به صورتی کمرنگ در حافظه‌ی او نقش می‌بندد که البته یادآوریش برای کودک هنوز بسیار زود است. به همین دلیل اگر همان موقع از او بخواهید حالا تو بخوان، مسلما نمی‌تواند.
اما با خواندن کتاب‌های متعدد برای او به تدریج و خیلی آهسته اما مداوم، صوت و تصویر هر کلمه برای او پررنگ‌تر می‌شود. این کار، کاری نیست که به یک روز و دو روز میوه‌اش را مزه کنید. چیزی‌ست که به روزگاران بر دل می‌نشیند (سعدی! به روزگاران مهری نشسته بر دل) اما وقتی نشست، دیگر از دل بیرون نمی‌رود.

🔻 چه کتاب‌هایی برایش بخوانیم؟

هر کتابی که خواندن آن کودک را به وجد بیاورد، بسیار خوب است. اگر از شما بخواهد «دوباره بخوان» که دیگر عالی‌ست. مهم این است که مدام صوت کلمه‌ها را بشنود و اگر دوست داشت شکلشان را هم ببیند.
سال‌ها بعد در اول دبستان شنیدن مجدد هر کلمه‌ای که که قبلا طی نقل داستان‌ها بارها از شما شنیده است آن‌چنان او را به وجد می‌آورد که توضیحات آموزگار که دارد آن را روی تخته می‌نویسد و بخش می‌کند و صداهایش را می‌کشد، برای همیشه بر جانش حک می‌شود.
پس از آن هر کجا آن کلمه را ببیند بی‌درنگ آن را می‌خواند.
اگر کتاب هایی که برایش خوانده‌اید زیاد باشد. صوت و تصویر همه‌ی کلمه‌هایی که آن زمان در هر متن کلاس‌ اولی می‌خواند، در حافظه‌اش ثبت است. همه‌ را پشت هم می‌خواند. هر متنی را روان می‌خواند.
بعدا در این مقوله باز هم خواهیم نوشت اما در این‌جا مناسب است که یک نمونه‌ی داستانی را برای کودک پنج یا شش ساله‌ی شما (یا حتی در سن کمتر) معرفی کنیم و مروری بر شیوه‌ی خواندنش داشته باشیم.
کتاب «پاپاپیون به دنیا می‌آید» نخستین کتاب از مجموعه‌ی کتاب‌های پاپاپیون است که در بحث روان‌خوانی بدون خواندن به شما کمک می‌کند. داستانی فانتزی که می‌تواند (به احتمال زیاد) علاقه‌ی فرزند شما را برانگیزد.

پاپاپیون به دنیا می‌آید

۹۰,۰۰۰ تومان

خرید

🔻 نحوه‌ی خواندن کتاب پاپاپیون

سعی کنید این کتاب و سایر کتاب‌ها را متناسب با حال و هوایی بخوانید که هر کتاب دارد. برای این کار لازم است خودتان آن‌ها را قبلا با دقت بخوانید تا بر آن‌ها تسلط داشته باشید و بتوانید توجه و علاقه‌ی کودک را برانگیزید. همواره به یاد داشته باشیم که لذت بردن او از درگیر شدن به هر کتاب، اصلی‌ترین و نخستین شرط آموزش و یادگیری موفق اوست.

همین که او از یادگیری لذت ببرد و خوشحال باشد یعنی رسیدن به قله‌ی کار. حتی اگر به زعم و تصور خودمان، خوب یاد نگرفته باشد. حتی اگر هیچ چیز یاد نگرفته اما لذت برده باشد، عالی‌ست. او هزار سال وقت دارد تا همه چیز را یاد بگیرد. همان خوشحالی او ضامن چنین نتیجه‌ای خواهد بود.

بعد از آن که یکی دو دقیقه درباره‌ی پیون‌ها توضیح دادید شروع به خواندن کتاب برایشان کنید و هم‌زمان تصویرهای همان صفحه را نشان دهید. هنگامی که برای اولین بار ماماپاپیون را نشان می‌دهید بگویید این پیون۱ است. پاپاپاپیون را نیز بگویید پیون۲ و بعد از آن هر پیون که بالای سکو آمد نام او را بگویید و هم‌زمان انگشتتان روی خط‌های بدنش بکشید و بگویید ببین این پیون۳ است و روی کاغذ (یا تخته) هم بنویسید پیون۳. تا با شکل ۳ آشنا شود و توضیح دهید: چون سه طرف یا سه خط دارد. همین کار را در مورد سایر پیون‌ها تا پیون۹ انجام دهید.

اگر در مناطقی هستید که زبان مادری غیرفارسی است، ماما و پاپا را برایشان معنی کنید. همین‌طور کلمه‌ی پاپیون را که به معنای پروانه است.

پس از مهارت شناخت و خواندن اعداد ۱ تا ۹، مهارت مهم دیگر نمایش کار جمعی است که یکی از آن کارها به این صورت است که همه جمع شده‌اند تا با هم نام کودک را انتخاب کنند و دیگری موقعی‌ست که نظرشان را در موردی ابراز می‌کنند (و هر بار دو بار هم می‌گویند). این‌ها را سعی کنید ریتمیک بگویید تا کودک (یا کودکان) هم آن را تکرار کنند. اصلا اصراری نداشته باشید و لازم نیست آن عبارات را حفظ کنند. همین که بلافاصله پس از شما آن‌ها را تکرار کنند و سعی کنند همان ریتم و حالت شما را داشته باشند کافی‌ست.

🔷 بعد از آن می‌توانید نظر بچه‌ها را در مورد قسمت‌ها و عناصری از کتاب بخواهید و بگذارید نظرشان را کامل اعلام کنند و سعی کنید تا جایی که می‌شود، کودکان در مسیری هدایت کنید که با هم‌دیگر درباره‌ی هر نظر گفت‌وگو کنند.