پرسش

🌿 سلام وقتتون بخیر. من بسیار علاقه‌مند هستم پسرم مشاعره یاد بگیرد و تک بیت شعر حفظ شود. آیا در این زمینه کتابی هست که شعرهایش مناسب سنش باشد و اشعاری با محتوای خوب داشته باشد؟

فرزند من کلاس اول را تمام کرده و امسال به کلاس دوم می‌رود.

چون شنیده‌ام مشاعره باعث تقویت ذهن می‌شود و ورزش ذهن است.
خیلی دوست دارم فرزندم فن بیان قوی داشته باشد و شعر بامحتوا بلد باشد تا بتواند در موقعیت مناسب به گفتارش زیبایی و جذابیت دهد.
از طرفی یک نوع بازی و تعامل با هم داشته باشیم.
احساس می‌کنم شعر و مشاعره را دوست دارد.
وقتی برایش شعر می‌خوانم از من می‌خواهد دوباره تکرار کنم تا بتواند حفظ کند.
ولی این را بگویم که شعر بلند دوست ندارد حفظ کند. ضرب‌المثل هم خیلی دوست دارد بلد باشد.
من چند تا شعر (تک بیت) پیدا کرده‌ام ولی بعضی‌هایشان محتوای مناسب سن او را نداشتند. به فکرم رسید شاید کتابی در این زمینه موجود باشد و بتوانم از آن کتاب استفاده کنم.
فایده‌اش هم این که باعث تقویت حافظه، نرمش مغز، تعامل بیشتر با خانواده یا دوستان و به نوعی بازی البته نظر من این است.

✍️پاسخ

♦️آیا مشاعره برای کودکان، فایده‌ی قابل توجهی دارد؟

دوست عزیز. با سلام
این که می‌فرمایید مایلید فرزندم فن بیان قوی داشته باشد، بسیار خوب است. به خصوص که تاکید می‌کنید شعر باید با محتوا باشد.
اما دلیلی که در ادامه می‌آورید از نوعی نیست که با علاقه‌ به ادبیات هم‌خوان باشد: این‌که می‌خواهید او بتواند «در موقعیت مناسب به گفتارش زیبایی و جذابیت» دهد. یعنی در واقع به ادبیات (شعر) به عنوان وسیله‌ای نگاه می‌کنید که بتواند به «نمایش» موفق پسرتان کمک کند. می‌توان حدس زد از این که توسط دیگران مورد تشویق و تحسین قرار گیرد بسیار لذت می‌برید.
چنین خواسته‌ای، تمایل منفی و بدی نیست اما سقف پرواز فرزندتان را در این عرصه بسیار کوتاه می‌کند. ضمن آن‌که به عنوان «هدف نهایی»، چندان خوشایند نیست.

🔷 از علاقه‌ی خودتان و خوشامد فرزندتان نسبت به شعر، استفاده کنید و او را در مسیری آرزو کنید که بتواند به‌تدریج یادگیری عمیقی از شعر و ادبیات پیدا کند. بتواند اشعار بسیار زیادی از شاعران خوب بخواند و هر جا و هر کدام را که دوست داشت از بر کند.

این‌که بخواهد یا بخواهید با حفظ کردن تعدادی شعر (تک بیت) او را علاقه‌مند به شعر نمایش دهید می‌تواند با هدف بسیار بهتری جایگزین شود. اگر علاقه به شعر نمایش دارد، این خواسته می‌تواند با هدف بسیار بهتری تامین شود.

اگر علاقه به شعر دارد، برایش شعر بخوانید. از شعرهای خوب انتخاب کنید. فردوسی، حافظ، سعدی، نظامی و مولوی بهترین گزینه‌ها هستند. این پنج ستاره‌ای که نام بردم، جزو ده ستاره‌ی برتر ادبیات جهان هستند. باید کاری کنیم که هر چه بیشتر کودکان این مرز و بوم با اشعار آنان آشنا شوند.

اگر او حوصله‌ی شعرهای بلند را ندارد (که زیاد خوب نیست اما عیبی ندارد) از یک خط و دو خط شروع کنید و به تدریج که گوشش و توان ذهنی‌اش‌ آماده‌تر می‌شود، تعداد بیت‌ها را افزایش دهید.
اگر واقعا به شعر علاقه داشته باشد، کم‌کم راه می‌افتد.

📗 البته حفظ کردن شعر و انجام مشاعره در تقویت و ورزش ذهنی بی‌تاثیر نیست. همین‌طور بازی و تعامل دو نفره هم با مشاعره ممکن است. اما هم ورزش ذهنی و هم بازی را می‌نوان به ده‌ها راه دیگر انجام داد که تاثیر و نشاط حاصل از آن‌ها بسیار بیشتر باشد. ورزش ذهنی و بازی که از مشاعره حاصل می‌شود چیزی‌ست در حد بازی «اسم و فامیل» که حتما بلدید. خیلی مثال‌های دیگری می‌شود زد که از مشاعره در تقویت ذهنی و تعامل شما و او با هم موثرتر باشند.

اصولا مشاعره که شعر را در حد حرف اول آن پایین می‌آورد چندان از نظر ادبی مطلوب نیست. چون خواه ناخواه ذهن مشاعره‌کننده به جای «محتوا» که روی آن تاکید دارید، به سوی حرف اول می‌رود. کافی‌ست یک نفر از هر حرف چند بیت حفظ کند تا در مشاعره موفق باشد. اما نتیجه‌اش چی؟
آن نوع فن بیان هم مورد نظرتان بود خیلی زود عادی می‌شود و دیگر به چشم نمی‌آید.

🔷 پیشنهاد می‌کنم سری به سایت دبستانک (dabestanak.com) بزنید و شاهنامه‌های کودکان دبستانک را ملاحظه کنید.

ما در حال انتشار هفت مجموعه از فردوسی هستیم تحت عنوان «هفت گام با فردوسی» که گام اول آن در سی جلد (با هدف ارتقای سواد خواندن) منتشر شده و از گام دوم هم نیمی از آن (یعنی شاهنامه‌های کلاس اول و کلاس دوم و کلاس سوم) منتشر شده است.
موضوع گام دوم شاهنامه خوانی کودکان یا همان «پرده‌خوانی»‌ست که با دو هدف تدوین شده‌اند:
۱. تقویت فن بیان و تسلط روی شعرخوانی
۲. افزایش اعتماد به نفس دانش‌آموزان از طریق اجرای نمایش پرده‌خوانی برای دیگران.
در خود سایت توضیحات بیشتری می‌توانید بخوانید. چون فکر می‌کنم برایتان جذاب باشد

نویسنده: سیدرضا تهامی